Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
T.Gmerek,Edukacjainierównościspołeczne,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-661-1,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
Wstęp
10
edukacjiwśródjaknajwiększejliczbyobywateli,dozwiększeniaprzeciętnegopo-
ziomuwykształceniaorazumożliwienia–jaknajwiększejliczbieosób–zdobycia
wyższegowykształcenia3.Ztejperspektywyedukacjawyższastajesięnietylko
masowa,lecz–jakzauważaM.Trow–przekształcasięwzjawiskouniwersalne4.
Wartotutajjeszczerazpodkreślić,żesystemedukacjimazapewniaćwszystkim
jednostkom„równemożliwości”osiąganiasukcesuiprzyczyniaćsiędoniwelowa-
niaspołecznychróżnicipodziałów.Jednocześnieistniejeprzekonanie,żetylko
dobrzewykształconajednostkajestwstaniewłaściwiewypełniaćswojefunkcje
społeczneizawodowe.Powszechnadostępnośćobywatelidoedukacjijesttutaj–
wzałożeniu–warunkiemrozwojuspołecznegoiekonomicznego.
Drugafunkcjawspółczesnejedukacjiwynikazezróżnicowanychiupodstaw
hierarchicznychstruktur–społecznejizawodowej.Wrzeczywistościbowiem
najnowszetendencjerozwojuszkolnictwawwiększościkrajówświatastanowią
zaprzeczenieideałomedukacyjnejispołecznejdemokratyzacji.Wskazaćwtym
miejscunależywszczególnościpogłębiającesięprocesyróżnicowaniaszkółna
poziomachpodstawowymiśrednim,hierarchizacjiplacówekszkolnictwawyż-
szego,atakżedynamicznegorozwojuszkolnictwaelitarnego.Procesytesąpo-
głębianezapośrednictwem–doskonalewidocznychwkrajachrozwiniętych–
zjawisk„przeedukowaniaspołeczeństwa”,„bezrobociastrukturalnego”czy„infla-
cjidyplomu”(zbytwieluludziposiadadyplomwyższejuczelniiniemożeznaleźć
pracyodpowiadającejzdobytemuwykształceniu,kompetencjomiaspiracjom).
Zjawiskatepowodująwzrostrywalizacjiodobremiejscapracyprzezabsolwentów
wyższychuczelnioraz–postępującywcorazszybszymtempie–procesróżnico-
waniasięinstytucjiszkolnictwawyższegopodwzględemprestiżu(imożliwości
umieszczaniaswoichabsolwentównawysokichpozycjachdrabinyspołecznej).
Wrzeczywistościedukacja–służącwpunkciewyjściazaczynnikdemokra-
tyzacjiżyciaspołecznego–jestjednocześnieinstrumentemkonstruowaniaiod-
twarzanianierówności5.Trzebarównieżstwierdzić,żezarównodyplomakade-
micki,jakikompetencjespołeczno-zawodowe,którejednostkanabywawtrakcie
edukacji,orazzdrugiejstrony–wartości,którecharakteryzująrynekpracy,niesą
neutralneideologicznie.Sąoneprzesyconeideologiamiuwydatniającymiintere-
sygrupdominujących6.Formalnaedukacjajestprzytymmiejscemdefiniowania
wumysłachjednostekwersjiświata,uznanejzawłaściwąispołecznieakcepto-
waną.Trzebastwierdzić,żewinteresiewspółczesnegopaństwależypodnoszenie
3Z.Melosik,Uniwersytetispołeczeństwo.Dyskursywolności,wiedzyiwładzy,Poznań2002,
s.179.
4M.Trow,ReflectionsontheTransitionfromElitetoMasstoUniversalAccess:FormsandPhasesof
HigherEducationinModernSocietiessinceWWII[w:]InternationalHandbookofHigherEducation,
red.J.J.F.Forest,P.G.Altbach,Dordrecht2007,s.244.
5Z.Melosik,Uniwersytetispołeczeństwo...,op.cit.,s.139inast.
6J.Rutkowiak,Czyistniejeedukacyjnyprogramekonomiikorporacyjnej?[w:]Neoliberalneuwikłania
edukacji,red.E.Potulicka,J.Rutkowiak,Kraków2010,s.19.
