Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
T.Gmerek,Edukacjainierównościspołeczne,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-661-1,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
Wstęp
11
pewnychwariantówsukcesużyciowegodorangiobowiązującychipowszechnie
akceptowanych,azdrugiejstrony–marginalizowanieinnychjegowariantów.
Sukcesżyciowystajesięwumysłachludzitożsamyzawansemnadrabiniespo-
łeczno-ekonomicznejiprofesjonalnej;zkoleiżycieduchoweiosobistestanowi
jedyniejegotło(dążysiędoorientowaniaaspiracjiludzinakarieręzawodową).
Konsekwencjamitychprocesówsązarównotraktowanieedukacjiwkategoriach
ekonomicznych,jakipostrzeganierozwojujednosteknieomalwyłączniewkate-
goriach„ludzkiegokapitału”7.
Trzebaponadtostwierdzić,żeopisywanezjawiskasąopartenaideologiach
politycznychiedukacyjnych(wszczególnościideologiachneoliberalizmuineo-
konserwatyzmu),któreuwydatniająekonomiczny(rynkowy)aspektkształcenia–
odrzucającprzytymwszystkieinnekryteriaiwartościmogącesłużyćocenie
efektywnościdziałaniaszkoły.Wartościoświatowe,któreleżałyupodstawpro-
cesówupowszechnianiaszkolnictwa(naprzykładrozwójosobowościjednostki,
demokratyzacjaspołeczeństwa,umiejętnośćwspółdziałaniaczyzmianaspo-
łeczna),stająsięwewspółczesnychsystemachszkolnictwamarginalnymiczy
wręczniepożądanymicelamidziałania.Jedynymipożądanymikryteriamioceny
uczniówsąwspółcześniekategorieefektywności(naprzykładwrozwiązywaniu
testów),ocenyszkołyzaś–jejpozycjawpublikowanychrankingach.Konse-
kwencjetakiegosformułowaniacelówdziałaniaszkolnictwadotycząwszystkich
podmiotówzaangażowanychwedukację(międzyinnymiuczniów,rodziców,
nauczycieli,dyrektorówszkół).Implikacjąkomercyjnegopodejściadoedukacji
jestuczestnictwowszystkichjegopodmiotówwwyściguocoraztowyższepozy-
cje(narynkuedukacyjnymizawodowym).
Równocześnieszkoły–będącwistocieinstytucjamiopartyminawartościach
grupdominujących–dokonująswoistejselekcjiopartejnazasadachicelach
wyznaczanychprzezreprezentantówtychgrup8.Ztejperspektywydziałalność
systemuszkolnictwatworzysprzeczności,któresądostrzegalnewsposobach
funkcjonowaniasystemuszkolnictwa.Jednymznichjestdylematzachowania
tożsamości(grupowej,klasowej,etnicznej)przezjednostkipochodzącezgrup
nieuprzywilejowanych.Jednostkizgrupznajdującychsięniżejwhierarchiispo-
łecznejstająprzedswoistymiwyborami.Mogąprzyjąćobowiązującereguły
,,walkiosukces”(naprzykładzdobyciedyplomu,któryprowadzidouzyskania
dobrejpracy),jednakwtakiejsytuacjimuszązrezygnowaćzwartościswojego
„habitusupierwotnego”.Czekajewówczasalienacjazwłasnejgrupy(społeczno-
-kulturowej)iprzyjęciejakowłasnetychwartościgrupydominującej(klasyspo-
7T.Szkudlarek,Globalizacja,ekonomiaiedukacja:ometaforzeludzkiegokapitałuwpolityceoświa-
towej[w:]PedagogikaiedukacjawobecnowychwspólnotiróżnicwjednoczącejsięEuropie,red.
E.Malewska,B.Śliwerski,Kraków2002,s.92–96.
8E.Potulicka,Wolnyrynekedukacyjnyazagrożeniadlademokracji[w:]Neoliberalneuwikłania...,
op.cit.,s.107.
