Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Edukacjajutra-WspółczesnystanetapówidziedzinedukacjiwPolsce
wspólnychjestdomenąontologiiteoriinaukowych,aniejednej(super)unifi-
kującej(super)nauki.
•EmergencjawsensieE5jestmetafizycznympojęciem(teorią)odnoszącym
siędotwórczegocharakteruprocesówewolucyjnychzachodzącychwświe-
cie.Niektórzy(np.P
.Clayton,A,Peacocke,J.Polkinghorne)(Poczobut,2009)
rozszerzajątoujęcieoaspektteologiczny(ewolucyjnakreatywnośćświatasta-
jesiępochodnąboskiegoaktukreacji).Metafizycznei/lubteologiczneteorie
emergencjisąhipotezaminatematnaturyrzeczywistościrozpatrywanejwjej
maksymalnymwymiarze(Poczobut,2009;podejściesystemowedopsycholo-
giidziecka:por.Vastaiin.,1995).
Zakończenie
Zamiastpodsumowaniazgłosimyjeszczeinnąważnąinterpretacjęnaukoznaw-
czegokontekstuemergencji.
nSporysąnamiejscu,bozagadnienie,którymsięzajmujemy[...],byłoprzedmio-
temgorącychdebatjużodpoczątkówrefleksjifilozoficznej.Stądwynikapytanie:
czymożnarozumiećświat,badająctylkojegoelementy(czylimówiącpopularnie
-rozkładającgonacząstkielementarne),jestpytaniemnaprawdęfundamentalnym,
ponadczasowoaktualnymiwciążżywym,oczymzaświadcza-nawetnadużywane
-pojęciesystemu.
Wróżnychepokachróżnienanieodpowiadano,chociażjednomyślnościniebyło
(chybanigdy).Trudnojednakzaprzeczyć,że-jakdotąd-rozwójnaukprzyrodni-
czychjestściślezwiązanyzredukcjonizmemwpoznaniu.Tenokresburzliwegoroz-
woju,zapoczątkowanywczasachKartezjuszaiGalileuszawprowadzeniempojęcia
układuizolowanego,trwawłaściwiedodziś.Idopierostosunkowoniedawnopoja-
wiłasięnaprawdępoważnawątpliwość,czyprzypadkiemmetodataniewyczerpała
jużswoichmożliwości.
Mówię:poważnawątpliwość,abyodróżnićtenstanrzeczyodzwyczajowychwes-
tchnieńuczonych-którzywdzieńpracująbardzoefektywniejakoredukcjoniści,
awieczoremoddająsięmarzeniomonteoriiwszystkiego”
.Rzeczwtym,żeredukcjo-
nizmjestznakomitąmetodąbadaniarelacjiliniowych.Tymczasemobecnieewident-
niewkraczamywokres,gdynajważniejszesąproblemynieliniowe(byćmożenajważ-
niejszeproblemyliniowezostałyjużsformułowaneirozwiązane,amożepoprostu
niepotrafimywłaściwiesformułowaćnowychzagadnień?).Niejestwięcjasne,czy
znajdziemymetody,któreukładonieliniowychsprzężeniachpotrafiąsprowadzićdo
jegoczęściskładowych.Osobiściemyślę,żeczasemdasiętozrobić,aletrudnobędzie
znaleźćjedną,uniwersalnąmetodę.Jesteśmywięczapewnewpewnychsytuacjach
skazaninaholizm.Dlamniejestto-muszęprzyznać-właściwesynonimem(jakże
pesymistycznego)twierdzenia,żepewnerzeczypoprostuniepoddadząsięwyjaśnie-
niunaukowemu.Mambowiemstalewpamięciważnezdanie,przypisywane-oile
wiem-Demokrytowi:NIEPRÓBUJZROZUMIEĆWSZYSTKIEGO,BOWSZYST-
KOWYDACISIĘNIEZROZUMIAŁE”(Białas,za:HelleriMączek,2006,s.8).
