Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Kategoriepojęciowe
15
–aksjologiczny–wartościowanieInnego/Obcego(jestdobry
czyzły;lubięgoczynielubię;jestrówny,gorszy,amożelepszyode
mnie),
–prakseologiczny–dystanswobecInnego/Obcego(czydostrze-
gamjegowartość;czysięznimidentyfikuję;czystaramsięgozasymi-
lowaćinarzucićmumójoglądrzeczywistości;czyjestemwobecniego
neutralnylubobojętny),
–epistemiczny–wiedzaoInnym/Obcym(czyzdajęsobiesprawę
zjegotożsamościijejkonsekwencjidlamnie,czyteżniemamotym
pojęcia).
Wodniesieniudotakokreślonychplanówmożnamówićonieskoń-
czonychstopniachrelacji,zależnychodposiadaniawiększejlubmniejszej
wiedzyoInnych/Obcych18.
Najpierwotniejszearchetypy
stosunku
do
odmienności
rozwiniętewtokudziejów–najczęściejwkulturowychformachwrogo-
ści,nietolerancjiiuprzedzeń–to„zadziobywanie”i„zagryzanie”,których
społecznymskutkiemjestbiologicznaeksterminacja(lubconajmniejsym-
boliczneunicestwienie)osobnikówi/lubwartościokreślanychjakoinne,
atymbardziejjakoobce19.JaktwierdziWojciechPawlik:
Obserwacjazachowańcodziennychpokazuje,jakwielejest,zwłaszczawnie-
którychśrodowiskach,agresjidlawszelkiejkulturowejodmienności.Zbytdługie
lubzbytkrótkiewłosy,używanienietakichgamkolorów,uczęszczanieniedotych
kościołów–wszystkotosąwystarczającepowody,byspołecznieizolowaćlubdys-
kryminowaćkulturową„inność”20.
Pretekstemdoodrzuceniainnościjestjużsamfakt
[...]egzystencjalnejsprzecznościpomiędzy„naszymi”a„obcymi”kulturowymi
wzoramidziałania,atakżemyślenia.To,żeinniludzieinaczejsięzachowują,ina-
czejsięubierają,żeniesątacysamijakmy,jestwystarczającympowodem,byich
samych,atymbardziejichkulturęodrzucić21.
18Patrz:T.Todorov:Podbój...,op.cit.,s.205.Por.M.Abdallah-Pretceille:Versune
pedagogieinterculturelle,Paris1996,s.42inn.
19Patrz:W.Pawlik:Arogancjakulturyodrzucającej„inność”,„KulturaiSpołeczeń-
stwo”nr4/1984,s.129.
20Ibidem,s.131.
21Ibidem,s.130.
