Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Edukacjamiędzykulturowa–przewodnik
Przedmiotemuprzedzeń,nietolerancjiidyskryminacji–opróczpopu-
larnychkategoriiInnych/Obcychpodwzględemrasowymczynarodowoś-
ciowym–równiedobrzemogąwięcbyćniesformalizowanegrupymło-
dzieży,budująceipodkreślająceswątożsamośćprzezzewnętrzeatrybuty
przynależnościgrupowej,osobydotknięteanomaliamibiologicznymczy
środowiskapostrzeganejakozagrażającecentralnymwartościomsystemu
kulturowego22.Listępotencjalniezagrażających(nawetirracjonalnie)cech
Innych/Obcych,stanowiącychpowóddoindywidualnejlubgrupowejdys-
kryminacji,możnauzupełniaćniezliczonymikategoriami.Wreakcjena
odmiennośćwikłająsięzarównojednostki,jakicałezbiorowości.Florian
Znaniecki,biorącpoduwagękonfliktogennośćwynikającązezróżnicowa-
niakulturowegośrodowiskanapodstawiezbiorowegolubindywidualnego
charakteruprzedmiotuipodmiotuspołecznego,wyróżniłnastępującero-
dzaje(typy)antagonizmów23:
–zbiorowywobeczbiorowegoprzedmiotu(np.plemienia,
sektylubnaroduwobecobcegoplemienia,sektylubnarodu),
–indywidualnywobeczbiorowegoprzedmiotu(np.nie-
nawiśćjednostkiwobecgrupy,odktórej,niebędącjejczłonkiem,
doznałakrzywdywewłasnymmniemaniu),
–zbiorowydoindywidualnegoprzedmiotu(np.miesz-
kańcówwioskiwobecobcegoprzybysza),
–indywidualnydoindywidualnegopodmiotu(np.ry-
walizującychzesobąjednostek).
Pomiędzyposzczególnymirodzajamiantagonizmównieistniejąwy-
raźnegranice,leczstopnioweprzejścia24.Niechętnegestyotoczeniawobec
Innych/Obcychniepozostająprzeznichniezauważoneiwywołująodpo-
wiedniereakcje.Wzmacnianepoczuciewyobcowaniawiążesiębowiem
znegatywnymiemocjamiiczęstoprowadzidoagresywnychzachowań.
Odczuwanieosamotnienia,poniżeniaczyupokorzeniabudzipoczucielęku
iujawniażądzęodwetuzadoznanekrzywdymoralnei(niekiedy)material-
22Patrz:W.Pawlik:Arogancja...,op.cit.,s.132.Por.E.Czykwin:Fenomentrwało-
ściuprzedzeńetniczno-religijnych[w:]J.Nikitorowicz(red.):Edukacjamiędzykulturowa.
Wkręgu...,op.cit.,s.347–363.
23Wedługautoraantagonizmtoaktualnylubpotencjalnyczynmającyprzedmioty
społeczne.
24Patrz:F.Znaniecki:Studianadantagonizmemdoobcych,Warszawa1990,s.330–331.
