Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Kategoriepojęciowe
17
ne,zarównorzeczywiste,jakiantycypowane,wyolbrzymiane.Imbardziej
życiedanejzbiorowościnasyconejestniechęcią,wrogością,uprzedzenia-
miwobecInnych/Obcych,tymwiększeprawdopodobieństwo,żeefektem
procesówsocjalizacyjno-wychowawczychbędziekierowaniesięuprzedze-
niamiwobecosóbpewnychkategorii.Jednostkilubgrupyznajdującesię
wśrodowiskuodczuwanymjakoobce,któregomieszkańcytraktująich
jakoObcych,żyjąwciągłympoczuciuzagrożeniainapięcia,będącego
skutkiempodważeniaichpoczuciawłasnejwartościorazbrakuakceptacji
lubodrzucenia25.
SądwapodejściadoproblemuInnego/Obcego.Zjednejstronyinność
iobcośćmożnatraktowaćwspaniałomyślnieiwzbogacająco,wręczpo-
błażliwie,jednaktegorodzajuzachowaniepowodujezatraceniemożliwości
–opartegonawspółdziałaniu–kreowaniarzeczywistościorazzasklepienie
sięwmartwymcentrumwłasnychtreściiwartości26.Zdrugiejstrony,zgod-
niezprzeradzającąsięwmegalomanięzasadąagresywnego,etnocentrycz-
negopodejściadoświata,Innego/Obcegomożnaaprioripostrzegaćjako
gorszego.Polegatom.in.natym,żeczłowiektraktujesiebiejakoharmonij-
nąisamoprzezsięzrozumiałącałość,podczasgdyInnym/Obcymprzypi-
sujewszelkiebrakiiodstępstwaodnormy,coniepozwalanazachowanie
obiektywnościwinterakcjach.Wiążesiętozprzekonaniemowyższości
własnejgrupy,pogardądlaosóbzzewnątrzorazzlękiem,anawetniena-
wiściąwobecodmiennychiniezrozumiałych27.Skrajnereakcjenaodmien-
nośćznalazływyrazwideologiachipraktykachpolitycznych.Zawierająsię
wspektrumwyznaczonymprzezprzesadniealtruistycznepróbyusłyszenia
głosuInnych/Obcychwczystejpostaciiunicestwieniawłasnegoja,byleby
tylkolepiejimsłużyćorazagresywnepodporządkowanieInnych/Obcych
własnemujaiuczynienieznichmarionetek,którychwszystkiesznureczki
znajdująsiępodnasząkontrolą28.
25Szerzej:B.Karolczak-Biernacka:Postawymłodzieżywobecmniejszości[w:]J.Ni-
kitorowicz(red.):Edukacjamiędzykulturowa.Wkręgu...,op.cit.,s.260;J.Nikitorowicz:
Pogranicze,tożsamość,edukacjamiędzykulturowa,Białystok1995,s.35.
26Patrz:ibidem,s.18.
27Patrz:W.Burszta:Antropologia...,op.cit.,s.18.Por.E.Tarkowska:Niepewność...,
op.cit.,s.90.
28Patrz:T.Todorov:Podbój...,op.cit,s.275.
