Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.1.Istotaimodeledemokracji
19
żedemokracjan[ś]najlepiejpotrafiharmonizowaćinteresyjednostkiispo-
łeczeństwa”10.Demokracjanieunikaantagonizmów,boichsiępoprostu
uniknąćnieda,ale-poprzezmechanizmykonkurencjiwsferzepublicznej-
wzbogacasięwielościąpoglądówiidei,wtymrównieżprzeciwstawnychwo-
becsiebie.Wtensposóbróżneracjeiinteresymogązaistniećwsferzepu-
blicznej,zszansaminarealizację.Jednocześniedemokracjamawbudowane
mechanizmychroniąceobywateliprzednadużyciamiwładzy,nacozwraca
uwagęGiovanniSartori,którytwierdzi,żenieznamyinnegosystemupoli-
tycznego,któryuwalniaobywateliodstrachuprzedludźmi,którzysprawują
władzę11.Dodatkowoczęstopodkreślanyjestfakt,żewłaśniedemokracjaza-
pewniazmianęwładzywpokojowysposób:nDemokracjazastępujeamunicję
kartkamiwyborczymi”12.
TujużwypadasięzgodzićzKunińskim(izDahrendorfem),żerzeczywiście
terminndemokracja”wydajesięwieloznaczny-nacowskazująchociażbyod-
mienniepołożoneakcentywpowyższychsformułowaniach.Naturalniemożna
bywtymmiejscudokonaćprzegląducałegobogactwaistniejącychwliteraturze
definicjidemokracji,niewydajesiętojednakkonieczne.Zamiasttegoograniczę
siędokilkuwybranychstanowisk.
DlacytowanegoSartoriegodemokracjaton[ś]procedurai(lub)mecha-
nizm,którya)wytwarzaotwartąpoliarchię,wramachktórejkonkurencjana
rynkuwyborczymb)nadajeludowiwładzęic)szczególnie,zapewniauwrażli-
wienieprzywódcównajegoopinie”13.Poliarchiatocharakterystycznytermin,
chętnieużywanyprzeztegoautora,awprowadzonyw1953rokuprzezRoberta
A.Dahlanaokreślenienowoczesnejdemokracji.Poliarchiajestrównieżopi-
sywanajakonotwartakonstelacjagrupwładzy”14iprzeciwstawianaoligarchii.
Wedługtegostanowiskademokracjawzasadziejeststanemidealnym,awięc
wpraktycenieosiągalnym;możliwejestjedyniedążeniedodemokracji,zapew-
niająceobywatelom-wmiaręmożliwości-realneuczestnictwowpolityce.
Tenstanfaktyczny-zawszedalekiodideału-jestwłaśniepoliarchią,wktórej
istotnąrolęodgrywarywalizacjapolityczna,zapobiegającapowstawaniuróż-
nycholigarchii.
LucynaRajca-zaJosephemA.SchumpeteremiRobertemA.Dahlem-skon-
struowałanastępującądefinicję:
Demokracjęmożnazdefiniowaćjakosystemspołeczno-polityczny,wktórymco
najmniejdwapodmiotyrywalizująowładzęnadpaństwemwdrodzeregularnie
10
Tenże,Lęknowoczesny.Esejeodemokracjiijejadwersarzach,WydawnictwonUniversitas”,Kraków2011,
s.102.
11
Zob.GiovanniSartori,Teoriademokracji,tłum.PiotrAmsterdamski,DanielGrinberg,Wydawnictwo
NaukowePWN,Warszawa1998,s.528.
12
JuanJ.Linz,Kilkamyśliozwycięstwieiprzyszłościdemokracji,[w:]Przyszłośćdemokracji.Wybórtekstów,
wyb.PawełŚpiewak,tłum.PiotrRymarczyk,FundacjanAletheia”,Warszawa2005,s.388.
13
GiovanniSartori,Teoriademokracji,dz.cyt.,s.198.
14
Tamże.
