Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.1.Istotaimodeledemokracji
21
(rządzących);2)wolneiuczciwewyborytychprzedstawicieli;3)powszech-
neczynneprawowyborcze;4)powszechnebierneprawowyborcze;5)wolność
słowa,umożliwiającam.in.krytykowanieurzędników,rządu,ustroju,porządku
społeczno-gospodarczegoipanującejideologii;6)dostępdoinformacji,wtym
doalternatywnych,prawniechronionychźródełinformacji;7)swobodazrzeszeń,
prawotworzeniawzględnieniezależnychstowarzyszeńdlaegzekwowaniaprzez
obywateliswoichuprawnień22.Czterypierwszewarunkisąściśleproceduralne,
zaśpozostałestwarzająniezbędnemożliwościzaistnieniaaspektusubstancjalnego.
Inaczejkładącakcenty-ujmującprzytymzarównoproceduralne,jakisub-
stancjalnepojmowaniedemokracji-charakteryzujenzałożeniastojąceupodstaw
projektudemokratycznego”PawełŚpiewak:
1.
Obietnicaemancypacjibądźsamostanowieniajednostki,eliminacjawszelkich
ograniczeńwolności,swobodansłowa,sumienia,gospodarowania,zrzeszeń,
politycznegodecydowania”;konsekwencjąjestindywidualizm,przejawiają-
cysięm.in.wtym,żenkażdajednostkazyskujeprawodostwarzaniasamej
siebie,określającwłasneobowiązki,zakresodpowiedzialności,wybierając
właściwesobiecele,zainteresowania,opinie,profesję,rolęspołeczną”.Od-
powiedzialnośćwobecswoich-anienarzuconych-zasadetycznych.Ko-
niecznośćpluralizmu,możliwośćkonfliktów,potrzebatolerancji.
2.
Obietnicaprzejrzystościijawnościżyciapublicznego;konsekwencjąjest
nzasadasprawiedliwości,rządówprawa,neutralnościideowejipolitycznej
urzędówpublicznych”atakżebrakfaworyzowaniakogokolwieknztytułu
wyznania,etnicznychlojalności,pozycjiklasowej,majątku,płci,zapatrywań
ideowych”.Zasadareprezentacji,wpływobywateli-poprzezreprezentantów,
alerównieżpoprzezmechanizmydemokracjibezpośredniej-nnaprawa,do-
bórpolityków,programypolityczneikierunkipolitykipaństwa”.Pojmowanie
politykijakosłużbydlaobywateli.
3.
Założenieowspółgraniuposzczególnychelementówiinstytucji,potrzeba
npewnejspójnościistabilnościpolitycznej”,atakżezgodyspołecznej;ta
ostatniawymagamiędzyinnyminieobecnościostrychkonfliktówspołecz-
nych,jaknnp.międzybiednymiibogatymi,konfliktyrasoweczyreligijne”.
Konsekwencjąjestzasadasprawiedliwościspołecznej.
4.
Istnieniesferypublicznej,obszarunjawnego,zbiorowegodyskursu”.Sfera
publicznawymagaodróżnieniaprzedewszystkimodsferyrynkowej,która
definiujeludzijakokonsumentówlubproducentów,nastawionychgłówniena
maksymalizacjęswoichinteresów;sferapublicznazakładaistnienienelemen-
tuwspólnejtożsamości,pewnejhomogenicznościluduipodzielaniawspól-
nejtroskiorazniepokojów”.Dopierowsferzepublicznejjednostkistająsię
obywatelami23.
22
Zob.RobertA.Dahl,Demokracjaijejkrytycy,tłum.StefanAmsterdamski,WydawnictwonZnak”,Kraków
1995,s.310-311.
23
Zob.PawełŚpiewak,Obietnicedemokracji,WydawnictwonPrószyńskiiS-ka”,Warszawa2004,s.27-30.
