Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
historycznerozwojuspołeczeństwaobywatelskiegownaszymkraju,
rozwójświadomościspołecznejwkierunkuakceptacjiregułrządzą-
cychspołeczeństwemobywatelskim,ograniczonarolazaufaniaspo-
łecznego,koniecznośćprzeprowadzeniareformsamorządowych,czy
teżdynamicznyrozwójnowychinicjatywiinstytucjipozarządowych.
Społeczeństwoobywatelskiemiałosięodrodzićwpostkomunistycznej
polskiejrzeczywistościniejakoadhoc,samozsiebie,powielulatach
stagnacji.Dlategowpierwszympostsolidarnościowymokresiepo-
wstawały,poczynającodgminwiejskich,takieformacjejakkomitety
obywatelskie.PowołanoKlubObywatelski,którybyłdemokratycznie
wybranąreprezentacjąparlamentarną.Działosiętakdlatego,żesło-
woDobywatel”wmyśleniuspołecznymodwoływałosiędowspólnoty
ispołeczeństwa1.Wdobietransformacjipartiepolitycznebyłyprzyjmo-
wanezniechęciąlubwprostodrzucane–zewzględunazłąkonotację.
BronisławGeremekpytał,czyideaspołeczeństwaobywatelskiego,tak
skutecznaprzydestrukcjikomunizmu,nieokazałasiępojegoupadku
bezużytecznymnarzędziemwbudowaniudemokracji2.Społeczeństwo
obywatelskie1980rokubyłoprojekcjąwizjiprzyszłości,któraopierała
sięnajednościemocjinarodu.
Obecnie,poponaddwudziestulatach,niemożeiniepowinnoopie-
raćsięnaemocjach.Terazkoniecznejestzbudowaniedemokratycznych
mechanizmówrównowagiikontroli,praktycznarealizacjawartości
etycznych,tworzenieinstytucji,edukacjapolitycznawduchuposzano-
waniaprawaipobudzaniaaktywnościobywateli.
Możnasobiezadaćpytanie,czysiła,zjakąwystąpiłowlatach
osiemdziesiątychspołeczeństwo,zmieniającpolskąrzeczywistość,
zostaławłaściwiewykorzystanaiprzyniosłaoczekiwaneefekty?Czy
instytucjeuruchomionepo1989rokuspełniłypokładanewnichprzez
wyborcównadzieje?Jakajestwtymobszarzerolasamorządówteryto-
rialnychiróżnorodnychfundacji,np.Fundacjiim.StefanaBatorego,
którąPiotrSztompkaokreśliłmianemDmiędzynarodowejsiatkialtru-
izmu”3?Natakiepytaniamamnadziejęodpowiedziećwniniejszejpra-
cy–napodstawieprzeprowadzonychprzezesiebiebadań.
1B.Geremek,Społeczeństwoobywatelskieiwspółczesność,[w:]Europaispołeczeństwo
obywatelskie:rozmowywCastelGandolfo,red.K.Michalski,Znak,Kraków–Warszawa1994,
s.246.
2Ibidem.
3A.Koźmiński,P.Sztompka,Rozmowaowielkiejprzemianie,WydawnictwoWSPiZ
im.LeonaKoźmińskiegowWarszawie,Warszawa2004,s.222.
