Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
S.Niebrzegowska-Bartmińska:Tekstocentryzmakwestiepodmiotowości…
—stylistyczne,reprezentowaneprzezTeresęDobrzyńską;tekstem
są—zdaniemautorki—flwyłączniewypowiedzicałościowe,
będącepełnymwyrazemintencjikomunikacyjnejmówiącego”8;
—komunikacyjno-funkcjonalne,zaproponowaneprzezUrszulę
Żydek-Bednarczuk,dlaktórejtekstjestfljednostkąfunkcjonalno-
-komunikacyjną,występującąwakciekomunikacjiispełniającą
kryteriatekstowości”9;
—antropologiczno-kulturowe/kognitywneJerzegoBartmińskiego
(1998),którytekstpojmujejakoflponadzdaniowąjednostkęjęzy-
kową,makroznak,mającyokreślonenacechowaniegatunkowe
istylowe(kwalifikatortekstu),poddającysięcałościowejinterpre-
tacjisemantycznejikomunikatywnej,wykazującyintegralność
strukturalnąorazspójnośćsemantycznąipodlegającywewnętrz-
nemupodziałowisemantycznemu,awprzypadkutekstówdłuż-
szych—takżelogicznemuikompozycyjnemu”10.
NawiązującdoostatniejdefinicjiorazdoustaleńAlaina-Roberta
deBeaugrande’aiUlrichaDresslera11,JerzyBartmińskiiStanisława
Niebrzegowska-BartmińskawpodręcznikuTekstologiaprzyjęli,że
typowytekstmanastępującecechy:1)podmiotowość,tzn.przypi-
saniedoosobytwórcy(nadawcy);2)zaadresowanie,tj.skierowanie
kuodbiorcy;3)intencjonalność,czylicelwewnętrznyprzekazu,
założonyprzeznadawcę;4)nacechowaniestyloweigatunkowe;
5)linearność,tj.następczość,wynikającązsekwencyjnegocharak-
terusubstancjidźwiękowej(którajestprymarnymnośnikiemznaku
językowego);6)integralnośćstrukturalną,spoistość,polegającąna
delimitacji,tj.zakreśleniugranictekstuijegosegmentacjiwewnętrz-
nej;7)spójnośćtreściową(logicznąisemantyczną);8)informacyj-
ność,polegającąnatym,żewtekściemówisięcośoczymś,tekst
matematijegorozwinięcie(remat);9)sytuacyjność,czylipowiąza-
nietekstuzsytuacjąkomunikowania,tj.zbliskimiokolicznościami
użyciaiszerszymtłemhistoryczno-kulturowym,zwłaszczawsen-
sieczasowymiprzestrzennym;10)podatnośćnaprzetwarzanie
13
8
T.Dobrzyńska:Tekst.W:EncyklopediakulturypolskiejXXwieku.T.2:
Współczesnyjęzykpolski.Red.J.Bartmiński.Wrocław1993,s.283.
9
U.Żydek-BednarczUk:Wprowadzeniedolingwistycznejanalizytekstu.Kra-
ków2005,s.56.
10
J.Bartmiński:Tekstjakoprzedmiottekstologiilingwistycznej.W:Tekst.Prob-
lemyteoretyczne.Red.J.Bartmiński,B.Boniecka.Lublin1998,s.17.
11
A.R.deBeaUgrande,W.U.Dressler:Wstępdolingwistykitekstu.Przeł.
A.Szwedek.Warszawa1990.
