Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
13
kobietypragnącejwładzy.Kinematografiaorazrynekproduktów,podobniejak
wcześniejsztukailiteratura,ukazujątakąwładczynię,jakąchcewidziećodbiorca-
konsument:piękną(granąprzezwielkiegwiazdyfilmowe-VivienLeigh,Elizabeth
Taylor,MonicęBellucciczySophięLoren),kuszącąizniewalającąmłodąkobietę
uwikłanąwromanswbaśniowymotoczeniu.Możnazakupićmeblesygnowane
imieniemKleopatrylubkosmetyki,żebyprzeznamiastkękąpieliwmlekuchoćna
chwilępoczućsięjakkrólowa,atakżezrobićmakijażnawiązującydozaprezen-
towanegoprzezElizabethTaylorwfilmiez1963roku.Proponujesięteżwyjazd
nawycieczkęzatytułowanąjejimieniemczykolacjęwrestauracjinazwanąnajej
cześć.NiesłychanewręczrozpowszechnienieprzykładówrecepcjiobrazuLagidki
ugruntowałobłędnezałożenie,żeKleopatramożeuchodzićzajednązlepiejpo-
znanychkobietantycznegoświata.Powyższespostrzeżeniazainspirowałymnie
dozajęciasięproblematykądotądwpełninieprzebadaną,ponieważnapolskim
rynkuwydawniczymbrakujezbiorczejpublikacjinatemattransformacjiwizerun-
kuKleopatry,szczególnieuwzgledniającejpopkulturęwXXiXXIwieku
8
.
Każdaosobazajmującasięanaliząpostacikrólowejdostrzeże,żeobrazwład-
czyniukazywanypookresiestarożytności,aszczególnieodXIXstulecia,niejest
tożsamyzwnioskamizkrytykiantycznychtekstów.ŻycieLagidkinadalstanowi
wyzwaniebadawcze,gdyżnaukowcyzajmującysiędziejamiptolemejskimina-
potykająnabarieręwpostacibrakuliterackichźródełegipskichztegoczasu,
majączabazęnaukowychrozważańjedynie-przeważniestronnicze-przekazy
spisaneprzezobywateliRzymu.Opotrzebiezmianytegostanurzeczyświadczą
wzmiankidotyczącerecepcjiwizerunkuKleopatrywnajnowszychpublikacjach
naukowychzhistoriistarożytnej9.Wtejksiążcepragnępójśćkrokdalejicałą
swojąpracępoświęcićanalizieprzedstawieńkrólowejnaprzestrzenidziejów.
Celembadawczymjestweryfikacjahipotezymówiącejotym,żewspółczesny
wizerunekKleopatrypowstałwefekciezderzeniasięjegowizjihistorycznej-
aprzynajmniejtakrozumianejprzezhistorykówprofesjonalistów-zobrazem
lansowanymprzeztwórcówkulturypopularnej10,wykorzystującychtradycjękul-
turowegopostrzeganiapostaciegipskiejkrólowejzIwiekuprzedChrystusem11.
8RecepcjawizerunkuostatniejptolemejskiejwładczyniwEgipciebyłaoczywiściepodej-
mowanaprzezbadaczy,patrz:StanbadańnadKleopatrąVII,s.15-23.
9Patrz:S.M.Burstein,ThereignofCleopatra,Westport2004;A.Łukaszewicz,Kleopatra.
OstatniakrólowastarożytnegoEgiptu,Warszawa2005;W
.Schuller,Kleopatra:Königinindrei
Kulturen.EineBiographie,Reinbeck2006.
10Ostosunkuhistorykówdokulturypopularnej,sporzeoniązkulturoznawcamiibada-
niachnadhistoriąmediówjakomiejscupotencjalnegoporozumieniatychdwóchdyscyplin
naukowychm.in.w:G.Turner,BritishCulturalStudies.AnIntroduction,London-NewYork
2003,s.152-154.
11Przyjmujęjakonajbardziejznaczącepoglądynakulturępopularnązaproponowane
przezJohnaFiskeiMarkaKrajewskiego(J.Fiske,UnderstandingPopularCulture,London
1989;wyd.polskie:idem,Zrozumiećkulturępopularną,przeł.K.Sawicka,Kraków2010;M.Kra-
