Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
WPROWADZENIE
Władczynitajestjednymznielicznych,jeśliniejedynymprzykładempostaci
historycznej,którejobrazwsposóbcyklicznybyłukazywanywsztuceprzezko-
lejneepoki.Wkonsekwencjipodejmępróbęweryfikacjihipotezymówiącej,że
dzisiejszywizerunekKleopatryVIIjestzarazemechemobrazuwykreowanego
przezstarorzymskieźródła-przejętegoprzezsztukę(szczególniemalarstwo
orazdramat)-iskonstruowanegowXIXwiekumitu(wrozumieniuBarthes’a)
starożytnejfemmefatale12.
AnalizaprzedstawieńkrólowejzIwiekuprzedChrystusemwrecepcjipoan-
tycznejpozwolizrealizowaćkolejnycelnaukowypracyiodpowiedziećnapytanie,
wjakisposóbdoszłodoprzekształceniapostacijednejzwładczyństarożytności
wwytwórkulturypopularnej.WizerunekKleopatryzostaniepotraktowanyjako
parafraza,przenikającazopisówkrólowejzawartychwstarożytnychźródłachli-
terackichdodziełartystycznych-szczególniewwiekuXIX-któraprzezpraktyki
intertekstualneznajdującaswójwyrazwróżnychprzejawachkulturypopularnej.
Parafrazaoznaczamodyfikacjęlubrozwinięcietekstuzzachowaniemkluczowych
elementóworyginalnegofragmentudzieła.Wniniejszejpracy,idączaomówioną
poniżejkoncepcjąJuliiKristevy,postaćhistorycznaPtolemejkizostaniepotrak-
towanajakopierwowzórwspółczesnegoobliczakrólowej.Przezkolejnewieki
recepcjibyłonmodyfikowanyirozwijany,jednakzachowałkluczoweelementy
stwierdzeńprzekazanychprzezstarożytneźródłamaterialneorazliterackie.
Analizawizerunkuzostanieprzeprowadzonanawybranychprzykładachobej-
mującychmalarstwo,kinematografię,telewizję,internetorazproduktyiusługi
komercyjne(reklamy,kosmetyki,zabawkiiinne),copozwoliodpowiedziećna
pytanie,wjakisposóbdoszłodowspomnianegoprzekształcenia.Dzieławybra-
nozewzględunafaktichprzetrwaniadoczasówwspółczesnych(szczególnie
dziewiętnastowieczneistarsze),przynależnośćdozbiorureprezentatywnego
dlaswojegotypuiepokipowstania,atakżeichdostępnośćdlaprzeciętnego
współczesnegoodbiorcy(naprzykładwsieci,publikacjach,opracowaniach).
NiezamierzambowiemtworzyćkataloguwszystkichprzedstawieńKleopatry,
cojestsamowsobiezadaniemniewykonalnym,jeślichodziowytworykultu-
rypopularnejtakiejakstronyinternetowe,działalnośćinternautów,produkty
iusługikomercyjne.Należyprzytympodkreślić,żewewspółczesnychbadaniach
historycznychnaderchętniesięgasięwceluwizualizacjipostaciKleopatrypo
obrazykrólowejwykreowanewsztuce,główniedziewiętnastowiecznymmalar-
jewski,Kulturykulturypopularnej,Poznań2005).Szerzejnatentematpiszęwpodrozdziale
Egiptomaniaakulturapopularna–kulturapopularnaaegitomaniawrozdzialedrugim.
12Określenietojestoczywiścieanachronizmem,alewmoimprzekonaniupozostajeak-
tualnewprzypadkumówieniaorecepcjiKleopatry.JużwstarożytnościHoracywjednejze
swychpieśninazwałLagidkęfatalemonstrum,czyliDzłowieszczympotworem”(Hor.Carmina
I37).
