Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Słowowstępneodtłumacza
zzimnejiwilgotnejEuropydoskonałystanzachowaniadrewnianychprzed-
miotów,kartpapirusowych,zasuszonychroślin,owocówczychlebówzło-
żonychwofierzezmarłymprzedtrzemaczyczterematysiącamilatwywo-
łujenieodmiennezaskoczenieiodczucie,żejesttozjawiskograniczące
zniemożliwościąinapierwszyrzutokasprzecznezprawaminatury.
Wyobraźnięprzybyszów–antycznych,średniowiecznych,nowożytnych
czynamwspółczesnych–inspirowaławyraźnieuchwytnastaroegipskafascy-
nacjaZaświatamiiżyciempośmierci.NapoziomiewiaryEgipcjaniewydawali
sięosiągnąćto,cowewszystkichepokachbyłonawiększympragnieniem
ludzi:wswymabsolutnymprzekonaniuożyciuwiecznym(podwarun-
kiemspełnieniazażyciaziemskiegostandardówetycznychiuzyskania
pozytywnegowyrokusądupośmiertnego)bylioniniedoścignieni.Całeich
życiedoczesnebyłopodporządkowaneprzygotowaniomdożyciapośmiert-
nego,takżewwymiarzematerialnym,oczymświadczyobecnośćwnie-
naruszonychgrobowcachmebli,zapasówszat,żywnościczykosmetyków,
anawetprzenośnegoWCiugotowanejstrawy,byzaspokoićpierwszygłód
pozmartwychwstaniu.
Jedynąnaukąwdzisiejszymrozumieniutegosłowabyłateologia(choć
wsferzepraktycznejwysokipoziomosiągnęłymedycynaczybudownic-
two)oferującasystematycznywykładoZaświatach,przemieszczaniusię
przezniewnocybogaSłońcairelacjimiędzytym,coboskie,izmarłym
człowiekiem,takżewkontekściekosmologicznym.Kompozycjetekstowe
iikonograficznedawanezmarłymnapodróżkunieśmiertelnościprezen-
tująpraktycznienieograniczonąliczbęwariantówpołączeńróżnychsym-
boli,azałożenie,żezmarłyjakoOzyrysmożeprzybieraćdowolnekształty,
wyzwalałokreatywnośćartystówizaowocowałopowstaniemogromnejliczby
hybrydowychtworówikonograficznych.Głównezałożenie,żewszystko
mawsobiecząstkęboskiejpramaterii–Atuma,którynuczyniłzsiebie
miliony”–pozwalałonadowolnełączenieelementówczłowieka,zwierząt,
roślin,martwychprzedmiotów,anawethieroglifówwyrażającychabstrak-
cyjnemyśli.Tetypoweegipskieformyobrazoweprzedstawianewsztuce
takżebyły,jakonigdzieniespotykanaegzotyka,źródłemzauroczenia,
wyzwalającniekiedyrównieżnegatywneemocje,gdyżniektórymkojarzyły
sięznieegipskąkoncepcjądiabła.
Pozytywne,atakżenegatywnefascynacjeEgiptemijegokulturąległy
upodstawzachodnichpróbwyjaśnieniatego,cobyłoniezrozumiałebądź
zapomniane,adoczegokluczemwydawałysięegipskiehieroglifyisymbole
religijne.Takrozwinęłasię,zmieniającatylkooblicza,teozofiajakozja-
wiskotrwałeisilniezakorzenionewzachodniejkulturzeodczasuantyku
podziś,jakitowarzyszącajejegiptomanianawiedzającaZachódpowra-
cającymifalami:najstarsząwczasachantycznych,późniejrenesansową,
oświeceniową,romantyczną,apotemwzbudzanąwydarzeniamiwEgipcie,
