Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Samośw)adectwapodróżne.2specyf)ceegodokumentalneJpolsk)chdz)enn)kówpodróży
Świadomośćpodróżników,obokcechwyraźnieindywidualnych,miała
teżwielerysówzbiorowych,grupowych,wynikającychześcisłychrelacji
znajbliższymotoczeniem.Takasytuacjajestdobrzewidocznanawetwprzy-
padkusynówmagnackich,górującychbogactwem,pozycjąiprestiżem
nadresztąlicznegoorszakutowarzyszącegoperegrynantomedukacyjnym.
Podmiotwysławiasięwzapisachdiariuszowychczęstowpierwszejosobie
liczbymnogiej.StolnikżmudzkiTeodorBillewiczpodczaspodróżypoEu-
ropiewlatach1677-1678stosowałdwojakisposóbzapisu:wpierwszejoso-
bieliczbypojedynczejlubmnogiej.Podkreślałwtensposóbprzynależność
dowiększejzbiorowościifaktbyciaczłonkiemmagnackiejśwityMichała
KazimierzaRadziwiłła,polskiegoambasadorawysłanegonadwórpapieski.
Pousamodzielnieniusięiodłączeniuodorszakumagnatastosowałformę,
którawskazywałanaosobistycharakterjegozapisów,gdyżużywałjużtylko
czasownikówwpierwszejosobieliczbypojedynczej17.Ponieważczęstokroć
stosowanopraktykęwysyłaniazagranicęmęskiegorodzeństwa,autorzy
diariuszypisaliwliczbiemnogiej,niezależnieodtego,czyspisywalidiariu-
szewjęzykupolskim,czypołaciniebądźpofrancusku.
Nikłaobecnośćwarstwyosobistychprzeżyćwtekstachdiariuszynie
oznaczatylkoiwyłącznieniechęciautorówdodzieleniasięnimi.Jestteż
wdużejmierzewynikiemokreślonejkonwencjiopisowejorazkonsekwen-
cjąspecyficznychcelówpodróżyedukacyjnych,któremiałysłużyćraczej
kształtowaniuosobowościniżujawnianiujejnajbardziejzinterioryzowanej
sfery.WXVIIw.spotykamywdiariuszachtakżeczęstepośrednieśladyeks-
presjiemocji,zróżnymnatężeniemgenerowanychiwyrażanychwwyniku
kontaktówzludźmi,dziełamikulturyisztuki,interakcjizprzyrodą,sytua-
cjiżyciacodziennego,momentówzagrożeniazdrowiaiżycia.Przerywają
onesuchąsprawozdawczośćdiariuszy,enumeracjęobiektów,opisówwyda-
rzeńinapotkanychosób.Wielefragmentówujawniałotakiecechyosobo-
wościjakpoczuciehumoru,umiejętnośćprzemyceniaopisówzabawnych
17RozstanieBillewiczazRadziwiłłaminastąpiłowRzymie,gdywyruszyłonda-
lejsamodzielnienawycieczkędoNeapolu;T.Billewicz,DiariuszpodróżypoEuropie
wlatach1677-1678,zrękopisuodczytał,wstępemikomentarzemopatrzyłM.Kunicki-
-Goldfinger,Warszawa2004,s.210-211.
39
