Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Okresprzedmonarchicznyimonarchiczny
35
Lb27:1140).ZkoleiDawidposługujesiępojęciembrat,odnoszącjedowszystkich
członkówswojegoklanu(1Sm20:29)istarszychplemieniaJudy(2Sm19:13)41.
Podobnie,jakwczasachPatriarchów,rodzinanuklearna,czylimałżeństwozdziec-
kiemlubdziećmi,jedno-lubdwurodzicielskie,wchodziłowskładrodzinyrodowejlub
domowej.Natymetapierozwojuinstytucjirodzinyzwrotbet’awrzadkookreślarodzi-
nęnuklearną42.Domojcatworzylisynowiezeswoimiżonamiidziećmigospodarujący
wjednymmiejscu.Jeżeliwnukowiezawieralimałżeństwaidoczekalisiępotomstwa,
domojcastawałsięstrukturączteropokoleniową.
Połączoneiwspółpracującezesobąrodzinynuklearnetworzyłymiszpachę.Oso-
bamiwchodzącymiwskładmiszpachybylikrewni,sierotyinieposiadającyprzydziału
ziemilewici,atakżesłużba,niewolnicyorazdawnimieszkańcyziemzajętychprzez
plemionaizraelskie:gerimiapatrydzi,którzyulegaliasymilacjiibylitraktowanijak
krewni,choćniezawszenarównychprawachzinnymi(Rdz18:1-8;23:4;Wj12:45;
20:8-1043;Kpł22:10-11;Pwt5:12-15;Joz7:13;Sdz17-18)44.
Naczeletakszerokopojętegodomostwastałpan,którymbyłseniorrodziny.
Miszpacha,podobniejakplemię,skoncentrowanabyławokółpamięciwspólnego
przodka.Zgodniezwierzeniamizmarliuważanibylizaczęśćrodziny,apośmierci
wracalidoswoichprzodków(ojców45)lubswojegoludu46.Wtymzwrocie(wrócić
40Por.Lb27:11„Jeżelijegoojciecniemabraci,wtedyjegodziedzictwooddacienajbliższemukrew-
nemuwjegorodzie,ionjeweźmiewposiadanie.TakiebędzieprawowśródIzraelitów,jaktoPannakazał
Mojżeszowi”
.
41DawidzwracasiędoSaulamójojcze(’awi),SaulnazywaDawidasynem(synumój-beni;1Sm
26:17-25).
42RodzinęnuklearnąprzedstawiaopisdomunierządnicyRachab:„jakjaokazałamwamżyczliwość,tak
iwyokażecieżyczliwośćdomowimegoojca[bet’awi];daciemiznakjakorękojmię,żezostawicieprzyżyciu
megoojcaimojąmatkę,moichbraciimojesiostry,żezachowaciewszystko,codonichnależy,iuchronicie
odśmierci”(Joz2:12-13).JednakpozdobyciuJerycha,domocalonychzostałprzedstawionyjakorodzina
rozszerzona:„Wejdźciedodomuowejnierządnicy[betha-’iszah]iwyprowadźciestamtądtękobietęwraz
zewszystkimi,którzydoniejnależą,jakjejprzysięgliście.Weszliwięcmłodziludzie,wywiadowcy,iwypro-
wadziliRachab,jejojcaimatkę,jejbraciitychwszystkich,którzydoniejnależeli.Równieżwszystkichjej
krewnych[kolmiszpechoteha]wyprowadziliiumieściliichpozaobozemizraelskim”(Joz6:22-23).
43Zwracasięuwagęnabrakodniesieniadożonywprzykazaniuoszabacie,comożesugerowaćjejprzynależ-
nośćdodomuswojegoojca.Podobneograniczeniedostrzeżemywkulturzegreckiej-przeglądstanowiskwtej
kwestiiprzytaczaH.Schüngel-Straumann,DasGeschenkdesSabbatimAltTestament,119-123,BK52(1997).
44Por.Ch.J.H.Wright,Family,t.2,s.762:„łthe«father)shouse»[bet’aw]wasanextendedfamily,
comprisingallthedescendantsofasinglelivingancestor.łThus,thebet-)abincludedtheheadofthe
houseandhiswife(orwives),hissonsandtheirwives,hisgrandsonsandtheirwives,plusanyunmar-
riedsonsordaughtersinthegenerationsbelowhim,alongwithallthenonrelateddependents-slaves,
sojourners,residentlaborers,sometimesresidentLevites”
.
45Wksięgachhistorycznychczęstopojawiasięzwrotspocząćzprzodkami(dosłownie:zeswoimiojca-
mi)naokreśleniepochówku:„spocząłAsazojcamiswymi[’awotaw]izostałpochowanyzojcamiswymi
[’awotaw]wmieścieDawida”(1Krl15:24).Cyt.zaJ.Kaczmarek,1KsięgaKrólewska,w:Prorocy.Prze-
kładinterlinearnyzkodamigramatycznymi,transliteracjąiindeksemsłówhebrajskich,opr.,wstępA.Kuś-
mirek,Warszawa2008.
46Rdz25:17:„zmarłizostałprzyłączonydoluduswego”(por.Rdz25:8;35:29;49:29.33).
