Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PubliusVergiliusMaro,Iwiekp.n.e.).Przykładtegotypuliteratury
stanowiwXVIwiekutwórczośćMikołajaReja(1505-1569),nazna-
czonawniektórychmomentachspecyficznymstylemmyślenia
oprzyrodzie
20
.Ontowłaśniewśródutworówsatyrycznych,morali-
zatorskichidydaktycznychnapisałrównieżŻywotczłowiekapoczci-
wego(1556).Wskróciepisząc,jesttoprozatorskiopiswiejskiego
domu,miejscabezpiecznego,wktórymmożnaspędzićspokojne
życie,wolneodpolitycznychispołecznychproblemów.Bohater
utworu,szlachcic,przeciętnejmajętnościczłowiek,poprzestajena
zaspokojeniuswoichpodstawowychpotrzebżyciowych.Jegodecy-
zjęegzystencjalnąstanowiskierowanieaktywnościkupracynaroli,
wogrodzie,wotoczeniuśrodowiskarodzinnego.Bohaterutworu
Rejaniezamierzazdobywaćotaczającejgoprzyrody,agresywniein-
gerującwjejpostać.Raczejpragniekorzystaćzjejdóbrnazasadzie
troskliwegogospodarzadbającegooporządekwswoichwłościach.
Takaaktywnośćbudujewnimpoczciwość,awięcprostotę,pracowi-
tość,skromnośćiodpowiedzialność.Człowiekpoczciwywkontek-
ścieekologicznymoznaczakogoś,ktoznarealiażycianawsi,kto
współistniejezezmieniającymisięporamirokuorazwsłuchujesię
wpotrzebyspołecznościwiejskiej,wśródktórejmieszka.Wspoko-
juprzyjmujeupływającyczasżycia,niepochłaniajągonadmierne
ambicjespołeczneczywładzapolityczna.Postawapropagowana
przezRejaodpowiadaźródłosłowuterminuekologia.Wszakjestto
złożeniegreckiegosłowaoikos(domostwo)orazlogos(słowo),aza-
temrodzajwiedzyodomuidobrymgospodarzeniu
21
.Rejowepisa-
nieoludzkimżywociejestwięczarysowaniemperspektywysamo-
1111111
20
Wspomnijmyokilkupracach:T.Witczak,StudianadtwórczościąMikołaja
Reja,Warszawa1975;A.Brückner,MikołajRej,Warszawa1988;J.iP.Pelc,
StudiaRejowskie,Pułtusk2006.
21
Orozważaniachdefinicyjnychpisałnp.P
.CzaplińskiwartykuleMaszyny
znikania,albojakistniejeto,conieistnieje,[w:]Literaturaijejnatury.Przewod-
nikekokrytycznydlanauczycieliiuczniówszkółśrednich,Poznań2017,s.7-20.
21
