Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozwoju,wktórymniemożebraknąćsformułowaniaswojegosto-
sunkudonatury.
Tegotypuwzorzecosobowywyłaniającysięzutworuwynikał
zpostaw,jakiepropagowaliantycznistoicy,ponownieodczytywani
przeztwórcówrenesansu.MikołajRejdoantycznegowzorcabuko-
licznegoczypastoralnegododawałjednakwłasnyskładnikświato-
pogląduchrześcijańskiego,dziękiktóremu,opróczdostrzeżeniaładu
iharmoniizjawisknatury,mógłczerpaćznichmądrośćżyciowąoraz
akceptowaćśmierćwreligijnymkontekścienadzieinażywotwiecz-
nywniebie
22
.Żywotczłowiekapoczciwegomożnawięcpostrzegaćjako
utwór,wktórymdokonanoswoistegoograniczeniarolimotywów
antyczno-mitologicznychnarzeczkontekstuchrześcijańskiego,nasy-
conegoobrazaminaturykojarzonejztopikąbiblijną.
Wepocepolskiejliteraturyrenesansupojawiłsięrównieżjeszcze
odmiennytrendmyśleniaonaturze,który,oprócznieodłącznych
związkówztradycjąantyczną,związanybyłzopisemwłasnejsytu-
acjikulturowejorazrodzimątradycjąsłowiańską.Składnikitegoty-
pumyśleniamożnadostrzecjużwewczesnymokresietwórczości
JanaKochanowskiego,adokładniewpoemacieSatyralboDzikiMąż
(1563).Oczywiścieutwórwykazujezwiązkizwzorcamiliteratury
klasycznej,azwłaszczazEklogąIVWergiliusza,atakżezErazmiań-
skimgatunkiemliteraturydydaktyczno-moralistycznej(Adagia)pięt-
nującejnegatywnepostawyludzi
23
.Jednakżenietrudnodostrzec
wnimrównieżzapisstosunkudoprzyrody,tzn.wyrębulasu,użyt-
kowaniapołacileśnych,wykształcaniasięnowychzawodów,proce-
suosadnictwaizakładaniawiosekimiast.Tytułowadlapoematu
1111111
22
T.Witczak,Spóro„ŻywotisprawypoćciwegoślachcicapolskiegoMikołajaReja
zNagłowic”,„PamiętnikLiteracki”1974,z.2,s.3-44;A.Kochan,„Źwiercia-
dło”MikołajaReja.Studiumoutworze,Wrocław2003;J.Starnawski,Zdzie-
jówrenesansuwPolsce.Studiaiszkice,Warszawa2007,s.97-99oraz136-137.
23
R.Krzywy,Sztukawyborówidarinwencji.Studiumostrukturzegatunkowej
poematówJanaKochanowskiego,Warszawa2008.
22
