Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Nowypragmatyzm,czyliekonomiaipolitykadlaprzyszłości
29
ludności,kilkadziesiątrazywięcejniżnaKubie,gdziezkoleiakuratztegopowodu
niezadowolonychjestrelatywniemniej.Dziejesiętakdlatego,żetamniewykształciła
sięjeszczetakapotrzeba,nietylkozpowoduniedorozwojusieci,leczprzedewszyst-
kimzewzględunabrakefektudemonstracji.Równieżitamtakapotrzebasięzrodzi,
aleniemacojejrozdmuchiwać,jeśliniemarealistycznychperspektywjejzaspoko-
jenia–czyliprzerodzeniasięwrozsądnymprzedzialeczasupotrzebywpopyt–gdyż
pożytekztegobyłbyprawieżaden,azawódwielki.Zczasem–gdyludzibędziestać
nazakuptabletów,bosamibędąpotrafilialbojeprodukować,alboopłacalniesprze-
dawaćcośinnegozagranicami,abymiećzacojeimportować–potrzebasamasię
rozwinie,beztelewizyjnychklipów,całostronicowychgazetowychreklamczywielkich
bilbordówbardziejpobudzającychchoreemocjeniżzdrowewysiłki.
Zarównowprzypadkujednostek,jakiwodniesieniudocałychnarodów,ważne
jest,abymiećambicje.Bezambicji–niewrodzajuHmierzsiłynazamiary”,leczreali-
styczniepatrząc–trudnozajśćdalekoiwspiąćsięwysoko.Niejestjednakdobrze,gdy
masięprzerostambicji,późniejbowiemrozczarowaniezniemożnościichzaspokojenia
bywabardzodeprymujące.Nadmiarambicjinietylkoniesprzyjarozwojowi,leczwręcz
muprzeszkadza.Zwłaszczaprzywódcy–niezależnieodszczebla–powinnimiećam-
bitnewizje,anieprzerośnięte,naiwneiluzje.Muszątowszakżebyćaspiracjeosadzone
wrzeczywistympotencjalekulturowymigospodarczym,aniepopulistyczneobiecanki.
Tonaturalne,żespołeczeństwainarodymająaspiracjeprzejawiającesięwpra-
gnieniudogonienia,nawetjeślinieodrazuJaponii,toprzynajmniejbogatszegosąsia-
da.MeksykanommarząsiędrugieStanyZjednoczone,Słowacychcą,abybyłounich
równiedobrze,jakwAustrii,EstończycyporównująsiędoFinlandii,aWietnamczycy
zamierzająprzegonićTajlandię.KiedyśnawetnaPNGUniversitywPortMoresbyzo-
stałemzapytany,kiedywPapuiNowejGwineibędziejakwAustralii(nigdywdającej
sięprzewidziećprzyszłości),aostatniokairskadziennikarkachciałasiędowiedzieć,
comyślęopolitykachEgiptu,którzyzapowiadajądogonienieTurcjiwciągusiedmiu
lat.Toczystamegalomania,gdyżwymagałobytopodwojeniawtymokresiePKBna
mieszkańcaEgiptu(nierealistycznezałożenie),przyzałożeniu(teżnierealistycznym),
żewTurcjiwtymsamymczasiebyłabykompletnastagnacja.
Chęćrównaniawgóręjestjednąznajważniejszychsiłnapędowychniwelowania
różnicrozwojowych,alegdyformułujesięzadaniawokreślonymprzedzialeczasu
niewykonalne,ludziemogąsięzniechęcać.Wartobyćambitnymrealistą,czyliprag-
matykiem.PolskamożekiedyśosiągnąćPKBnamieszkańcanapoziomieNiemiec–
podobniejakudałosiętoIrlandczykomwporównaniuzBrytyjczykami–aletonie
możesięstaćzajednegopokolenia,aprzynienajlepszejpolityceostatnichkilkulat
możenawetdwóchitrzechniestarczyć.Różnieztymbywa.OilebowiemHiszpanii
udałosięzbliżyćdopoziomuPKB,którymciesząsięFrancuzi(około36000USD
wedługPSNnamieszkańcawlatach2012–2014),otylePortugalczykom(odpowied-
niookoło24000)nieudałosiętowodniesieniudoHiszpanii(31000).Stądpłynie
wniosekdlapolitykirozwojugospodarczego:mierzzamiarynasiły.Jakktośpotra-
fi,niechzwiększawłasnesiły,aleniepowinienzamiarówwynosićponadpotencjał,
bowtedycelerozmijająsięzmożliwościamiichrealizacji.
