Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Domagałsięodpaństwagwarantowaniaprawadogodnegożyciaorazokreślania
warunkówdopuszczalnejnierówności.Właśnietemulewicowemunurtowilibe-
ralizmuzawdzięczasięmarginalizacjęliberalizmutypuSpencerowskiego,który
polegałnawyzbyciusięszlachetnychidealistycznychzłudzeńnarzecztwardej,
bezlitosnejwalkiobyt,wktórejzwyciężasiłaaniemoralneargumenty.Spencer
(swojepoglądysformułowałwlatach40.XIXwieku)propagowałideałspołeczeń-
stwaurynkowionego,wolnegoodwszelkiejświadomejregulacji.Dowodził,że
biedniniezasługująnażadnąpomociniepowinnobyćpublicznejsłużbyzdrowia
izorganizowanegosystemupomocyspołecznej,gdyżbiednisąsamisobiewinni,
stoczylisięnadnowskutekmoralnejniższości,głupoty,lenistwa,pijaństwa,po-
winniwięczatocierpiećzarównoonijakiichdzieci,ażdotrzeciegolubczwar-
tegopokolenia.Twierdziłteż,żewłasnośćprywatnajestnaturalnymiabsolutnym
prawemidlategochronieniejejjestnajważniejszymzadaniemrządu.Domagałsię
ograniczeniawładzyrządówprzeznienaruszalneprawarynku,atakżegłosił,że
dosferydziałańrząduniemożenależećszkolnictwoioświata(tj.organizowanie
darmowejoświaty)56.
Lewicowemunurtowiliberalizmuzawdzięczasięistnienie,wpierwszymtrzy-
dziestoleciupoIIwojnieświatowej,npaństwdobrobytu”(Welfarestate)wkrajach
EuropyZachodniej,wNowejZelandii,Australii,KanadzieiczęściowowUSA.Jakto
wynikazdefinicji,Welfarestatetotakienpaństwo,wktórymzorganizowanawładza
używanajest(przypomocyśrodkówpolitycznychiadministracyjnych)wcelumody-
fikowaniagrysiłrynkowychwtrzechkierunkach.Popierwsze,przezgwarantowanie
jednostkomirodzinompewnegominimumdochodu,niezależnieodichpracyista-
nuposiadania.Podrugie,przezumożliwieniejednostkomirodzinomradzeniasobie
zpewnyminprzypadłościamispołecznymi”(np.choroby,starość,bezrobocie),które
beztakiejpomocymogłybywtrącićtychludziwsytuacjękryzysu.Potrzecie,przez
zapewnieniewszystkimobywatelom,niezależnieodichstatususpołecznegoiprzyna-
leżnościklasowej,możliwościkorzystaniawokreślonymzakresie(wyraźnieuzgod-
nionym,alepodlegającymmodyfikacji)zusługspołecznychonajlepszejjakości”57.
Powstanienpaństwdobrobytu”wkrajachEuropyZachodniejoznaczałoodejście
odliberalnychkoncepcjiszkołyneoklasycznejioparciesystemówspołeczno-go-
spodarczychkrajównadoktryniekeynesizmu.Czołowąrolęwjejtworzeniuode-
grałJ.M.Keynes(1883-1946)58.Podważyłontezęekonomiiliberalnej,uznającej
56H.Spencer,TheManVersustheState.WithSixEssaysonGovernment,SocietyandFreedom,In-
dianapolis1982,s.182i203,cyt.zaA.Walicki,op.cit.s.363i365.
57A.Bigs,nWelfarestate”,w:DictionaryoftheHistoryofIdeas,CharlesScribner,NewYork1973,
t.IV
,s.514,cyt.zaA.Walicki,op.cit.,s.320.
58Wroku1936zostałaopublikowanajegopracapt.Ogólnateoriazatrudnienia,procentuipieniądza,
któraspowodowałaprzełomwnauceekonomii.WPolsceukazałosięwielewydańtejpracy,m.in.
M..J.Keynes,Ogólnateoriazatrudnienia,procentuipieniądza,PWN,Warszawa2003.
27
