Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mazwiązkuzdoktrynąwolnegohandluanizwiększościąkwestiiwyłaniających
sięprzyokreślaniugranictejdoktryny”74.Wypadadodać,żetemyśliMillabyłyteż
obecnewinnych,wcześniejszychjegopracach(zwłaszczawtrzecimtomieZasad
ekonomiipolitycznej).DlaHayekanklasycznymliberałem”niebyłteżradykalny
krytykWhigówJ.Bentham,mimożebyłongłównyminspiratorem(wpierwszej
połowieXIXw.)brytyjskiegoliberalizmuekonomicznego.
Głosicielepowrotudonklasycznegoliberalizmu”wykorzystaliideeHayeka,
tj.ideologięnienaruszalnejprywatnejwłasnościimaksymalniewolnegorynku,do
demontażuopiekuńczegopaństwa.NatomiastpominęliHayekowskiepojmowanie
rynkujakoideału,oznaczającegopokojowąiprzyjaznąrywalizację,zamieniającą
wrogawprzyjacielaitworzącąspontanicznyładwzajemnychprzystosowań.Do-
puszczaliizalecalinarzucanieiorganizowaniegospodarkirynkowejprzezwładze
polityczne,costanowiłodrastyczneodstępstwoodnantykonstruktywizmu”Hayeka.
DosporządzonejprzezHayekalistycechnklasycznegoliberalizmu”dodaliobronę
niezbywalnychprawczłowieka,aletylkoprawcywilnychipolitycznychaniespo-
łeczno-ekonomicznych.Poupadkutzw.krajówkomunistycznychdotegomodelu
dodanoteżuzupełnieniamocnoakcentującewolnośćpolityczną.Wtensposóbpo-
wstałnowymodelwspółczesnegonwzorowegoliberalizmu,łączącyzaangażowanie
narzeczwłasnościprywatnejiwolnościrynkuzretorykąprawczłowiekaiwiarą
wuniwersalnązbawiennośćpolitycznejdemokracji”75.
Tennowy,obecniefunkcjonującyteżwpublicystyce,nklasycznyliberalizm”
niejestliberalizmemlewicowym,socjalnym,aniteżściśleprawicowym,czyteż
wścisłymtegosłowaznaczeniunklasycznymliberalizmem”.Pojęcienklasyczny
liberalizm”,używaneobecniewodniesieniudoideologiiakcentującejprymatwar-
tościwolnorynkowych,jestnarbitralnymkonstruktem,pozbawionymodniesieńdo
rzeczywistościhistorycznej”,gdyżniemawcałejhistoriitakiegookresu(również
iobecnie),wktórymwystępowałybywszystkiecechytegonowegonklasycznego
liberalizmu”.Modeltenjestteżobecnieignorowanywpolitycewielukrajóworaz
przezprzedstawicielikorporacjiirynkówfinansowych76.
Poglądynowychnklasycznychliberałów”sąbliskie,wkwestiachmyślenia
oproblemienierównościdochodowych,libertarianomidlategonlibertarianizm”jest
utożsamianyznowymnklasycznymliberalizmem”.Zdaniemlibertarian,rolapaństwa
powinnabyćograniczonadozapewnieniabezpieczeństwapublicznegoorazegzekwo-
waniaswobodniezawieranychkontraktówiniepowinnaobejmowaćredystrybucji
74J.S.Mill,Owolności,op.cit.,s.112.
75A.Walicki,op.cit.,s.338-339.
76Przekonywująceuzasadnienietegotwierdzeniaprzedstawiłwoparciuoanalizędotychczasowych
osiągnięćteoriiA.Walickiw:A.Walicki,Odprojektukomunistycznegodoneoliberalnejutopii,op.cit.,
s.339-348.
32
