Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dochodu.PrzedstawicielemtejszkołyjestR.Nozick77.Zdaniemlibertarianrówność
szansjestważniejszaniżrównośćdochodów.Domagająsięonirozszerzeniaswo-
bódobywatelskich,zwiększeniarolirynkuizmniejszeniarolipaństwa.Podkreślają
wolnośćczłowieka,wtymwolnośćdysponowaniawłasnąosobąiwłasnościąprzy
nienaruszaniuwolnościinnychosób.Poglądylibertarianwpraktyceobjawiłysię
libertarianizmemkorporacyjnym.
3.Libertarianizmkorporacyjny
Doktrynalibertarianizmukorporacyjnegowewspółczesnymzglobalizowanymneo-
liberalnymkapitalizmieokreślazasadyzachowańuczestnikówprocesówgospodaro-
wania,zapewniająckorporacjomprzywilejeiprawowykorzystywaniapotęgieko-
nomicznej.Pojęciakorporacjaużywasięwliteraturzeekonomicznejwznaczeniu
wielkiej,notowanejnagiełdziespółkiakcyjnej.Wszystkiekorporacje,jakwykazują
prowadzoneodXVIIwiekubadania,łączytensaminstytucjonalnyporządekicel,
jakimjestpomnażaniezyskuwłaścicielikapitału.Negatywnecechykorporacjiza-
uważonojużw1696roku,kiedytokomisarzedosprawhandlu(naterenieAnglii)
napisaliwswymraporcie,żeformakorporacjiulegancałkowitemuwypaczeniu”
wskuteksprzedażyudziałówwspółcenignorantomprzyciąganymprzezfałszywe,
asprytnerozprzestrzenianiepogłoskiokwitnącymstaniekapitałufirmy”78.Także
iA.Smithostrzegałprzedkorporacjami,piszącm.in.nzarządcomniemożnaufać
powierzającgospodarowaniecudzymipieniędzmi,wprzedsiębiorstwazorganizowa-
nejakokorporacjenieuchronniewkradnąsięniedbalstwoirozrzutność”79.Wypada
dodać,żekiedytopisałzakładaniekorporacjibyłowAnglii,pogłośnymbankruc-
twieKompaniiMórzPołudniowych,odponad50latzabronione.
Dolat50.XXwiekuwielonarodowymifirmamibyływłaściwietylkokorporacje
amerykańskie.Warunkidoswobodnegoichrozwojuifunkcjonowaniajakoniezależne
byty,kierującesięwłasnąwewnętrznąlogikąizasadami,jaktostwierdziłR.H.Rob-
bins80,stworzyłwerdyktamerykańskiegoSąduNajwyższegoz1886roku,uznający
napodstawie14poprawkidoKonstytucji,iżprywatnakorporacjajestosobąfizycz-
nąwświetleamerykańskiejkonstytucjiiwkonsekwencjiposiadatesameprzywi-
lejeimazapewnionątakąsamąochronęprawnąjakosobyfizyczne.Skutkiemtego,
korporacjemogą,podobniejakobywatele,wywieraćwpływnarząd,ofiarowywać
milionydolarównawsparciekandydatówpartiipolitycznychilobbowaćzarozwią-
77Swojepoglądyprzedstawiłw:R.Nozick,Anarchia,państwo,utopia,Fund.Aletheia,Warszawa
1999.
78J.Bakan,Korporacja.Patologicznapogońzazyskiemiwładzą,Wyd.LepszyŚwiat,Warszawa2006,
s.14.
79A.Smith,Badanianadnaturąiprzyczynamibogactwanarodów,PWNWarszawa1954,s.124.
80R.H.Robbins,Globalneproblemyakulturakapitalizmu,Wyd..ProPublico,Poznań2006,s.122.
33
