Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7.Konsekwencjeludzkiegodziałania:zamierzoneczynie?
29
antykapitalistycznejpropagandypoddajesięwyrzutomsumieniaiświa-
domieograniczapoleposzukiwańzyskuwbłędnejnadzieinadopo-
możeniewtensposóbinnym.Studiowanieiprzyswajaniepoprawnych
pracekonomicznychmożepomócimuniknąćtejnieuzasadnionejwiny
iwzmócstaraniaozwiększeniezysków.Krótkomówiąc,świadomośćeko-
nomicznapozwalawsposóbzamierzonypowiększaćosobistyzyskido-
brobytspołeczeństwajednocześnie.
Cóżzatemjesttakwspaniałegowkonsekwencjachniezamierzonych
idlaczegoniemielibyśmybadaćrównieżkonsekwencjizamierzonych?
Czybudowanieprzezspołeczeństwowiedzyniezmieniakonsekwencji
niezamierzonychwzamierzone?
Cowięcej,prakseologiaMisesamówiwprost,żejednostkiświadomiewy-
bierająceleimetodydochodzeniadonich.Jeśliwięcludziepodążajązacela-
mi,toniemanicniezdrowegowprzypuszczeniu,żezwyklejeosiągają.Inny-
misłowy,konsekwencjeichdziałańsązaplanowaneidotychzaplanowanych
konsekwencjiludziedążą.Podkreślającświadomywybór,Misespodchodzi
doludzijakodoracjonalnych,świadomychistot.Tradycjeprzeciwnetejwizji
skazująnasnaporuszaniesięwzaklętymkręgu,uznającymczłowiekazabyt
śleporeagującynabodźce–swegorodzajurobotaczyamebę.
Meandrymetodologicznebardzoczęstomająnieoczekiwaneskutki
polityczne.Byćmożeniejesttoprzypadek,żeludzieuważającydziałania
ludzkiezaniezamierzoneczynieświadomebardziejsąskłonnidobagate-
lizowaniagargantuicznegorozrostupaństwa,któryjestnamdanewspół-
cześnieobserwować.Skorobowiemwwiększościprzypadkówdziałania
niesązamierzone,toiLewiatanmógłosiągnąćswegigantycznerozmiary
zupełniebezwolnie,jakgrzybywyrastającepodeszczu.Niedasięzatem
powiedziećonikimkonkretnym,żezaszkodliwymikonsekwencjami
tegoprocesustoijegowola.TakotoformułkaFergusona-Hayekawprak-
tycesłużyjakozasłonadymnadladążeńsalonupolitycznego,starającego
sięuzyskać(iuzyskującego)rządoweprzywileje,costanowimotorbezu-
stannegorozrostupaństwa.
Przesłanieekonomiiaustriackiejmożnarozpowszechniaćnadwasposo-
by.Popierwsze,bezlękupodnoszącsztandarteoriiMisesowskiej,doktórej
mogąsięodwoływaćludziemądrzyiuczciwi–niosącgo,trzebaodsiebiewy-
magaćnazywaniarzeczypoimieniuiwskazywania,żegrupyinteresupracu-
jąjaknajbardziejintencjonalnie,skrywającsięzapaństwowymbłyszczykiem
Dinteresupublicznego”iDpowszechnegodobrobytu”.
Podrugie,możnaszukaćatencjiiakceptacji,bezpowrotnierozwad-
niającprzekazszkołyMisesaizostrożnościunikającwszelakichpozorów
