Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
778
ZbigniewMadej
PojęciesamowiedzynakazujezwrócićuwagęnaprzedrostekHsamo”.Chodzi
bowiemoto,cosamiekonomiściwiedząipisząowłasnejwiedzyheurystycznej
ikażdejinnej.Zadaniemanalitykówoceniającychsamowiedzęekonomistówjest
zwerbalizowanieiwyrażenietegostanurzeczy.Zgórymożnapowiedzieć,żeheu-
rystycznasamowiedzaekonomistówniepokrywasięztym,coinniotymwiedzą
ipiszą.Dotyczytozresztąnietylkoekonomistówinietylkoheurystyki.Istnieją
zatemsilneprzesłanki,abyrozróżniaćiznależytąuwagąbadaćobydwapojęcia
orazkryjącesięzanimidesygnaty.
Samowiedzaheurystycznatowarzyszyistotommyślącymodpoczątkuświata,
alezapotrzebowanienaniązeszczególnąsiłąodzywasięwczasachprzesileń
kryzysowychwystępującychwsferzeideiiwsferzerealnej.Wczasachobecnych,
obejmującychkońcowedekadyXXw.ipoczątekXXIw.,nazywanychprzesile-
niemcywilizacyjnymmiędzyepokąindustrialnąipostindustrialną,zapotrzebowa-
nienato,cokryjesiępodpojęciamisamowiedzyiwiedzyheurystycznejwystąpiło
nietylkowgospodarce,lecztakżewinnychsektorachsferyrealnejinietylko
wobszarzewiedzyekonomicznej,leczwcałejnadbudowiekulturowej.Zaskaku-
jącejestjednak,żebardzorzadkobywakojarzonezheurystyką.
Szukającodpowiedzi,dlaczegotaksiędzieje,powinniśmysięgaćdohistorii
idodzisiejszejznajomościrzeczy.Wszystkieszkołyekonomicznedążyłydopo-
większaniazasobówswejwiedzy,stosującwłasnesystemywartościimniejlub
bardziejoryginalnemetodybadawcze.Wszystkieuprawiałyzatemto,conazywa-
myheurystyką,ależadnaznichnieuczyniłaztychdziałańzinstytucjonalizowane-
goiwyodrębnionegoetapuwprocesiepoznawaniaświata.Niematakiejszkoły,
którąnazywanobyostojąheurystykilubjejpropagatorką.Poważneosiągnięcia
wtejdziedziniemieliposzczególniuczeni,głównieHayekiPopper,aleioninie
nazywaliswychdokonańosiągnięciamiheurystycznymi.
Historycymyśliekonomicznejimetodolodzytakżenieodwoływalisiędo
heurystyki.Pisaliosystemachspołecznych,wktórychpowstawałyposzczegól-
neszkołyorazoprądachfilozoficznychwywierającychwpływnamyślekono-
miczną,aleheurystykijakometodybadawczejiodrębnegoogniwawproce-
siepoznanianieeksponowali.Kolejneetapywrozwojumyśliekonomicznej
przekazywalinaogółjakoHgotoweprodukty”,niewprowadzającczytelników
dokuchniheurystycznejinieujawniającjejtajemnic.Piszętesłowajakozwy-
czajnestwierdzeniefaktów,bezjakichkolwiekpodtekstów.Nieużywanopo-
jęciaHheurystyka”iniezawszekorzystanozzasobówwiedzynazywanejobec-
nieheurystyką,aleradzonosobieprzecież.Myślekonomicznarozwijałasię
iodnosiłapoważnesukcesy.Musimyzatemwyjaśnić,czyistniejecośtakiego
jakheurystykabezimiennalubkreatywnośćpozaheurystyczna.Podejmęten
problemwczęścipierwszej.
Nawspółczesnejobojętnościekonomistówwobecheurystykiciążyprzed-
stawionawyżejschedaczasówminionych,alejakaśczęśćtejobojętnościwyni-
kazprzekonania,żeheurystykajestwyłącznądomenąfilozofiiiepistemologii.
Wdrugiejczęściartykułuspróbujęwykazać,żesamowiedzawynikającaztakiego
przekonaniajestpoprostubłędna.Filozofowieiepistemolodzyzajmująsięheu-
