Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
782
ZbigniewMadej
jednymśmiałymcięciem,oddzielającpodejściesłuszneodniesłusznego.Chodzi
tubowiemostaryiciągleaktualnydylematBacona,czyrozumowiludzkiemu
skrzydełczyołowiupotrzeba.
Dzisiajkażdadyscyplinawiedzymożekorzystaćztrzechźródełheurystycz-
nych:zwłasnegodorobku,zzasobówinnychdyscyplinizuogólnionejwiedzy
heurystycznejzawartejwwyodrębnionejdyscyplinie.Pewnezakłopotaniemogą
wywołaćdwapierwszeźródła,gdyżniemówisięprzecież,lubmówiniezbytgło-
śno,oheurystyceekonomicznej,socjologicznejbądźprawnej.Sprawastaniesię
jaśniejsza,gdyuświadomimysobie,żeheurystykęjakosztukęmożnastosowaćbez
nazywaniarzeczypoimieniu.Zwiedząotejsztucejestpodobnie.Tysiącelattak
postępowano.Możnająrównieżstosowaćpodinnąnazwąitakąpraktykętakże
uprawiano.JanHartmanpisze,żeHArystoteles,któregocałedziełoprzenikare-
fleksjaheurystyczna,wybrałdlaniejraczejdrogęlogikiiretoryki(wrazztopiką)”
(Hartman2011,s.82).Tradycjatakajestnadalżywotna.Tensamautorpisze
winnymmiejscu,żeHsposobemuprawianiaheurystykimogłabybyćsemiotyka
iontologiadyskursufilozoficznego”(s.135).
Wiedzaekonomicznastosujewłasnąheurystykęodpoczątkuswojegoistnie-
nia,choćrzadkoużywasamegopojęcia.Chętniekorzystatakżezheurystycznych
osiągnięćinnychdyscyplin.SmithkorzystałzmechanikiNewtona,Markszfilo-
zofiiHegla,awspółcześnizosiągnięćmatematyki,psychologii,fizykiibiologii.
Nienazywasięwprawdzietegowsparciapomocąheurystyczną,alesamegofak-
tunienegujesięprzecież4.Ekonomiarzadkosięgatakżedotrzeciegoźródła
(wyodrębnionadyscyplinawiedzyheurystycznej)idofilozofii,ajeślinawet,to
znównienazywarzeczypoimieniu.Gdybywięcliczyćnawyrozumiałośćczytel-
ników,możnabywysunąćsugestię,żewekonomiibardziejbrakujeornamentacji
heurystycznejniżsamejtreści.Byłobytojednakulgowetraktowaniefaktycznego
stanu.Wekonomiiiwzdroworozsądkowejwiedzyekonomicznejmożnaspotkać
liczneprzejawyheurystycznegomyślenia,alesamowiedzaheurystycznajestraczej
skromna.Nieuświadamiamysobiewpełnitegofaktuistądnieaprobowalnena-
stępstwawsamejmyśliekonomicznejiwsferzerealnej.Nieusiłujemyzidentyfi-
kowaćheurystykiekonomicznejiszukaćdlaniejmiejscawprzestronnymprzecież
igościnnymgmachuepistemologii.Niedoceniamytakżepraktycznychskutków
tychniedomagań.Stądkłopotywsferzerealnejłączniezkłopotamipolegającymi
nanietrafnychocenachfunkcjiekonomiiwprocesiewychodzeniazkryzysówgo-
spodarczychiprzesileńkryzysowychwsamejekonomii.Powinniśmysobieuświa-
teoretyków,jak:Kahneman,Tversky,Slovic,którzysątwórcamitychmetodidalipełnąwykładnięprocedur
badawczychorazkontekstówaplikacyjnych.
4Odrębnegorozpatrzeniawymagakwestia,jakzheurystycznegopunktuwidzeniatraktowaćHpożycza-
ne”pomysły.Dlapobierającychsąwichmiejscuiczasienowością,chociażdefactostanowiąnaśladowanie.
Wekonomiijesttozjawiskopowszechne,wgospodarcetakże.Geografiategozjawiskajestażnadtoczy-
telna.Pionierskieodkrycianaukoweiinnowacjekoncentrująsięwregionieeuroatlantyckimiwniektórych
krajachazjatyckich.Wpozostałychczęściachświatadominujedosłownepowielanielubmodyfikowanena-
śladownictwo.Celowemożesięzatemokazaćwprowadzeniedoobiegudwóchnowychpojęć:Hheurystyka
pionierska”iHheurystykapochodna”.
