Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2020,nr5
http://www.ekonomista.info.pl
664
AdamKoronowski
nasdouznaniateorii,któreuzasadniająpogląd,żenieskrępowany,wolnyrynek
jestoptymalnymustrojemgospodarczym.
Friedmandawałwyrazświadomościzwiązku,jakiłącząalternatywneteoretycz-
neujęciaiwnioskiuzyskiwanewramachHpozytywnejekonomii”zróżnymi,spo-
łecznienieobojętnymirozstrzygnięciamiwzakresiepolitykigospodarczej:HRóżnice
wzakresiepozytywnejanalizysąściślepowiązaniezwynikającymiznichpoglądami
nawłaściwąrolęzwiązkówzawodowych,czynapotrzebębezpośredniejkontrolicen
ipłacinacła.Różneopiniewzakresietzw.«korzyściskali»wbardzodużymstop-
niuprzesądzająopoglądachnapotrzebęlubkoniecznośćszczegółowychregulacji
rządowychwprzemyśle,anawetsocjalizmuraczejniżprywatnejprzedsiębiorczości.
Talistamogłabybyćrozwijanabezkońca”(Friedman1953,s.6).
Wobecniewątpliwegozwiązkupomiędzyalternatywnymikoncepcjamiteo-
retycznymiawynikającymiznichzaleceniamipodlegającymwdużymstopniu
ocenomwartościującympowstajepytanieokierunekprzyczynowo-skutkowytej
zależności.Uzyskiwanewnioskizależąodtego,jakiezałożeniaprzyjmiemyna
wstępieijakizbudujemymodelrzeczywistości.Możeteżbyćodwrotnie:wzależ-
nościodtego,jakiewnioskiuznajemyzarozsądne,będziemybudować–choćby
nawetwnajlepszejwierze–modeleiteorie,którejeuzasadnią.Jesttoproces
Hinżynieriiwstecznej”(reverseingeneering)wnauce;oczywiściejakometodatakie
działaniejestniedopuszczalne;oznaczaono,żeanalizanaukowaniejestprowa-
dzonawsposóbobiektywny.Wprostychprzypadkachtakawadliwaprocedura
możebyćstosowanawbadaniachilościowych,któremająsłużyćuzasadnieniu
zgóryprzyjętejtezy.
Niezależnieodbadawczejuczciwościnaukowców,niezależnieodtego,czyświa-
domiedążądouzasadnieniazgórypowziętychsądów,czyteżzłatwościąakceptują
wyniki,którepotwierdzająichprzekonania,subiektywnewartościowanieteoriista-
nowiobciążeniewbadaniachekonomicznych.PonownieprzytoczmysłowaFried-
mana(1953,s.10):HWybórpomiędzyalternatywnymihipotezami,któresąrównie
zgodnezdostępnymiobserwacjami,musibyćwpewnymstopniuarbitralny”.
Przyjęciepewnychprzesłanekaksjologicznychwodniesieniudosprawspo-
łecznychbędącychprzedmiotemekonomiijestzgołatożsamezzajmowaniem
stanowiskaideologicznego.Wrazzprzechodzeniemodwdomniemaniuirzeko-
moobiektywnegoopisurzeczywistościdowynikającychztegoopisutwierdzeń
irekomendacjiaksjologiamożeotwarcieprzeistaczaćsięwideologię,lubuni-
kająctegoterminumającegoniecopejoratywnywydźwięk,wpostawęaktywną
społecznie.Naprzykładmożnauznać,żebezrobociebędącewyrazemstagna-
cyjnychtendencjigospodarczychwynikazograniczeniapopytowego,którejest
wyrazemniskichwydatkówkonsumpcyjnychwynikającychzkoleizniskichpłac.
Wnaturalnysposóbzaleceniabędązmierzaływkierunkuredystrybucjidocho-
du,wzmocnieniazwiązkówzawodowychitp.Takąinterpretacjęobserwowanych
zjawiskmożemyjednakaprioriwykluczyć,przyjmującrozpatrywanetuzałożenie
funkcjiCobba–Douglasa,dlaktóregowłaściwościudziałupłacidochodówkapi-
tałowychwdochodziespołecznymsąstałe,cowykluczawszelkądyskusjęozna-
czeniujegospołecznej(re)dystrybucji.
