Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2020,nr5
http://www.ekonomista.info.pl
Epistemologia,aksjologiaiideologiawekonomii–przypadekfunkcji...
665
Teoriebudowanenapodstawieróżnychzałożeń,którewznacznymstopniu
określająwnioskiideterminujązaleceniadlapolitykigospodarczej,musząbyć
przedmiotemsceptycznej,krytycznejoceny.Zadanieweryfikacjiteoriijestzwy-
kle,zgodniezmetodologicznymizaleceniamiFriedmana,przypisaneempirycznej
weryfikacjiwdrodzebadańilościowych.Badaniailościowerzadkojednakokazują
sięużytecznewostatecznymrozstrzygnięciuistotnychekonomicznychdylematów.
Wodniesieniunaprzykładdoporuszonejjuż–izwiązanejzzałożeniemfunkcji
produkcjiCobba–Douglasa–kwestiiniedostatecznegopopytukonsumpcyjnego
izwiązanegoztymzagadnieniaudziałupłacwPKBdlaaktywnościgospodarczej
(ujmowanegoniekiedyjakozagadnienieHwage-led/profit-ledgrowth”)badania
ilościowezewzględunaistotęzjawiskraczejniemogązapewnićrozstrzygnięcia
sporu(ł).WartoprzytoczyćsformułowanąwtymkontekścieopinięDziewulskie-
go(1978,s.16):HNiezgadzamsiętuzM.Mieszczankowskim,który(ł)zapro-
ponował,aby«zamiastdyskutować,czykońmazębyiile,poprostujepoliczyć»,
czylistatystycznierozstrzygnąćgłówneproblemyekonomiczne(ł).Teorię,którą
chcesięzweryfikować,trzebaprzedewszystkimwłaściwiezrozumieć.Powtóre,
trzebająwłaśnieskonkretyzować.Zwłaszczawysoceabstrakcyjneteorie(ł)do
bezpośredniejweryfikacjihistorycznejczystatystycznejwogólesięnienadają”.
Niekiedy,naprzykładwocenieróżnychreżimówkursowych,badaniailościo-
wezdająsięodzwierciedlaćpewneokresowe,zmienneHmody”iraczejutwier-
dzająogółekonomistówwsłusznościdominującejpostawy,niżskłaniajądojej
rzeczowegoosądu.Empirycznaweryfikacjanadchodziczęstowpostacibezpo-
średniegodoświadczeniaskutkówpostulowanychiprzyjmowanychrozwiązań,
np.wpostacilicznychigwałtownychkryzysówwalutowychwsystemiekursów
sztywnych.Nieoznaczato,żenieistniejąwokresiedominacjipewnejkoncepcji
badaniaprowadzącedoodmiennychwniosków.Wkażdymraziejesttowyrazem
zdecydowanieupośledzonychmożliwościfalsyfikacji(czyogólniejweryfikacji)
teoriiiideipoprzezempirycznebadaniailościowe,któreprzezdługiczassta-
nowiły–iwydajesię,żewogromnymstopniuwciążstanowią–nadziejęwielu
ekonomistównarozstrzygnięcieteoretycznychsporów.
Mimoto(winęmożnatu–jaksądzę–wdużymstopniuprzypisaćFriedmanowi,
któregoesejodbiłsięszerokimechemizyskałuznanie)empirycznymbadaniom
ilościowymnadawanoniekiedyrangęsamoistnychrozstrzygnięćoużyteczności
teoriiuwolnionychodwszelkiejrefleksjinadprawdziwością,Hrealizmem”wizji
teoretycznej,jejzałożeńizwiązanejzniąhipotezy.Tostanowiistotękoncepcji
Hczarnejskrzynki”.Jestto–mającaswekorzeniewfilozoficznejszkolelogicz-
negopozytywizmu–ideaepistemologicznegopragmatyzmuiinstrumentalizmu
wnauce.WedługFriedmana(1953,s.8)HTeoria,postrzeganajakozbióristotnych
hipotez,powinnabyćoceniananapodstawiejejsiłyprognostycznejwodniesieniu
dokategoriizjawisk,którewzamierzeniu«wyjaśnia».Tylkorzeczywisteobserwa-
cjemogąwskazać,czyjestona«dobra»lub«zła»,alboraczejczypowinnabyć
napróbę«przyjęta»jakotrafna,czypowinnabyć«odrzucona»”.Takiepodejście
metodologicznewyraźnieznajdujewyrazwpomijaniu–aniemalżewyszydzaniu
–przezFriedmanarozważaniaprawdziwości,Hrealizmu»założeńleżącychupod-
