Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2021,nr5
http://www.ekonomista.info.pl
Shortageflation3.0.Gospodarkawojenna–państwowysocjalizm...
581
nieważmamyznowudoczynienianietylkozinflacjącenową,określanąteżjako
otwarta,leczrównieżzinflacjątłumioną,nazywanątakżeukrytą.Tendrugityp
znamyzprzeszłości(Charlesworth2003;Kolodko1984;Nuti1986).Wbogatych
krajachZachodudałsięludziomweznakipodczasIIwojnyświatowej.Admini-
stracyjnym,politycznienarzucanymprzezrządyzamrażaniemcennapoziomie
relatywnieniskim,nierównoważącympodażyzpopytem,towarzyszyłyoszczęd-
nościwymuszone,któredofinansowywałyzbrojnywysiłek.Przybierałyonepo-
staćzasobówfinansowychniezamierzonychprzezludzi,którzyodkładaliczęść
dyspozycyjnegodochoduniedlatego,żechcieli,leczdlatego,iżzostalidotego
zmuszenibrakiemwwolnejsprzedażydóbrkonsumpcyjnych.WUSAreglamen-
towanospektrumtowarów–odkawypobuty.Wzwiązkuzkonwersjąprzemysłu
naprodukcjęwojennązakazanebyłowytwarzanietakichdóbrkonsumpcyjnych,
jakroweryczylodówki.Ażtrudnouwierzyć,żew1943r.sprzedanotamzaledwie
139samochodówosobowych(Economist2021a).
Gdywojnasięskończyła,pomimoogólnejrecesji,doktórejprzyczyniłsiętak-
żecyklkoniunkturalny,nastąpiłboomwkonsumpcyjnychsektorachprzemysłu
iusług.Spowodowałygogospodarstwadomowe,któreterazhurmemruszyłynary-
nekzeswymiuprzedniowymuszanymioszczędnościami.PięćlatpowojniewUSA
wyprodukowanozgórąosiemmilionówaut.Amerykańskiewyjściezinflacjitłu-
mionejbyłokreatywne.Niedopuszczonodojejprzerodzeniasięwdestruktywną
inflacjęgalopującą,choćwlatach1946–1947byłaonaniebagatelna(tabela1).
Tabela1
ZmianypoziomuprodukcjiistopainflacjiwUSAiwWielkiejBrytanii
wlatach1946–1949(%)
USA
WielkaBrytania
Kraj
Parametr
PKB
PKB
CPI
CPI
–11,6
1946
18,1
–2,5
3,1
1947
–1,1
–1,3
8,8
7,0
Rok
1948
4,8
3,0
3,2
7,7
–0,6
–2,1
1949
3,3
2,8
Źródło:dlaUSA–PKB:USGDP(2021),inflacja:USInflation(2021);dlaWielkiejBrytanii–PKB:Mea-
suringWorth(2021),inflacja:HistoricalUK(2021).
Wartoprzypomnieć,żepoIwojnieświatowejlicznekrajedoświadczyłyde-
wastującejichgospodarkihiperinflacji(LopeziMichener2018).Tymrazem,po
IIwojnieświatowej,poobustronachAtlantyku(alebynajmniejniewewszyst-
kichkontynentalnychkrajacheuropejskich,gdzienaprzykładWęgryodnotowały
największąinflacjęwdziejach;wpołowie1946r.cenypodwajałysięco15go-
dzin,rosnącoponad200%dziennie!)oszczędnościpowstałezprzymusowego
odraczaniaczęściniezaspokojonegopopytuzamieniałysięwdodatkowy,ponad
kreowanybieżącymidochodami,strumieńpopytu.Nakręciłotoznakomicieko-
niunkturę,skokowozwiększyłowykorzystanieistniejącychmocyprodukcyjnych,
