Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Ekonomista”2021,nr5
http://www.ekonomista.info.pl
Shortageflation3.0.Gospodarkawojenna–państwowysocjalizm...
579
4)podniesieniemsięcensurowcóworazaktywów,wtymakcjiinieruchomości;
5)inflacyjnymwzrostemcen.
Wjakichproporcjach,tegoexanteniewiemy,tymbardziejżezagadnieniejest
kontekstualne.Naprzykładzkanałudrugiegołatwiejprzychodzikorzystaćkra-
jom,któreuprzedniocechowałanadwyżkabilansupłatniczegobądźteżznaczne
rezerwywalutowe.Ztegopunktuwidzeniawlepszejsytuacjisą,przykładowo,
NiemcyiRosja,wrelatywniegorszejUSAiBrazylia.Wiemynatomiast,żewkaż-
dymprzypadkuwartomaksymalizowaćrozmiarykanałupierwszegoitrzeciego.
Dodajmy,żeniezależnieodwyjątkowegocharakterupandemiiwwielugospodar-
kachdajesiędostrzecdługookresowątendencjęwzrostuogólnejstopyoszczędności,
zwłaszczajeśliuprzedniobyłaonananiskimpoziomie,jakchociażbyweuropejskich
krajachposocjalistycznych.Wzrostskłonnościdooszczędzania,awięcodkładania
corazwiększejczęścidochodudodyspozycji,wiążesięzniepewnymiperspektywami
przyszłości,starzeniemsięspołeczeństworazzmianamimodelikonsumpcji.
Wklasycznejteoriiekonomiiprzezinflacjęrozumiesięwzrostogólnegopo-
ziomucen.Wzliberalizowanejgospodarcerynkowejmożebyćonpowodowany
przezrosnącekoszty,którepchającenywgórę(inflacjakosztowa)alboprzez
strumieńnadmiernegopopytu,któryciągniejewgórę(inflacjapopytowa).Wre-
aliachgospodarczychobieteformynakładająsięnasiebie,aczwnierównejmie-
rze.Dlagospodarstwdomowychniematowiększegoznaczenia;cenyrosną,ro-
snąwięckosztyutrzymaniaidlategowłaśnienielubimyinflacji.Adlaczegoone
rosną,tojużpytaniekierowanedoinnych–doekonomistówipolityków.
Nielubimy,inflacjabowiemtowzrostogólnegopoziomucen,gdzieprzecięt-
nategowzrostujestwypadkowązdywersyfikowanychzmiancenposzczególnych
dóbriusług.Obecnietozróżnicowaniezewzględunaszokipodażoweipopytowe
wywoływanenastępstwamipandemiijestwyjątkowodużeiprzyokazjiirytujące.
NaprzykładwPolscewedługoficjalnychdanychGłównegoUrzęduStatystyczne-
go(GUS)ogólnypoziomcenwzrósłoniewiele,boo2,4%,liczącgrudzień2020
dogrudnia2019,io3,4%,liczącrelacjeprzeciętnychrocznych.Alezatymiwskaź-
nikamikryjąsiętakdrastyczneróżnice,jakwzrostcenwywozuśmieciażo51,1%
czyowocówo17,6%orazspadekwodniesieniudocensprzętutelekomunikacyj-
negoo10,9%czyodzieżyo3%.Takierozstrzelenieruchucenrozmaitychasor-
tymentówtowarówwporównaniudoprocesubardziejwyrównanegoześrednią
wzrostupowodujezdecydowaniewiększyzakresnieuzasadnionejekonomicznie,
boniewynikającejzezmianwydajnościpracy,redystrybucjidochodów.
Ważneteżjestzróżnicowaniedochodównominalnych,gdyżodichpoziomu
zależystrukturawydatków,awięcizwiązaneztymdotkliwościinflacji.Jeśli,daj-
mynato,rodzinapięcioosobowadysponujedochodemnetto10tysięcyzłotych,
tozdwutysięcyprzypadającychnagłowęponadpołowęwydajenażywność.Ata
wzeszłymrokuzdrożałaśrednio(rokdoroku)o5%,awięcopołowęwięcej,niż
wynosiogólnywskaźnikcentowarówkonsumpcyjnych.Gdyzaśrodzinatrzyoso-
bowamadodyspozycji40tysięcyzłotychnetto,tonażywnośćprzeznacza,załóż-
my,10tysięcyzłotych,awięccierpirelatywniemniejzpowoduskokuwgóręcen
pieczywao8,1%czywędlino9,5%.Takieróżnicewdynamiceposzczególnychcen
