Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Podstawylegitymizacjiwładzyeksperckiej
−racjonalnarefleksja;
−orientowaniesięnadziałaniaioczekiwaniainnych;
−stabilnewzorypostępowania(zob.teżZiółkowski,2012,s.309-314).
Szerokorozumianawiedzajestistotnymczynnikiemwielupodstawowych
zjawiskiprocesówspołecznych,np.procesówkrystalizacjistrukturyspołecz-
nej,powstawaniaruchówspołecznych,sprawowaniaipodporządkowywania
sięwładzyorazróżnychtypówjejlegitymizacjiczyoddziaływaniakulturyma-
sowejnaszerokiegronoodbiorców.
Jeszczeinaczejwiedzato
informacjazawartawumyśleczłowieka:formalnieuporządkowana,wyrażona
wsłowachiliczbach,łatwokomunikowalnaiupowszechnionawpostacitwar-
dychdanych,naukowychformuł,skodyfikowanychprocedurczyuniwersal-
nychzasad(Poskrobko,2020,s.344).
Wiedzarozwijasięzatemnabaziedanych,informacji,umiejętności
idoświadczenia.Wewspółczesnychspołeczeństwachjesttowtymznaczeniu
przedewszystkimwiedzanaukowa,którązajmująsięgłównieteoriapoznania
ifilozofianauki.Zazwyczajjestonawynikiemformalnegowykształcenia,po-
świadczonegocertyfikatem,świadectwemlubinnymdokumentem.
ObecniewiedzaniejestjednaktraktowanajakwczasachPlatonaiAry-
stotelesa,którzystworzylipodwalinydwóchgłównychnurtówepistemologii
(naukiowiedzy):racjonalizmuiempiryzmu12.Zjednejstronypostulujesię
bowiemwzrostjejznaczenia.PrzykładowoUrlichBeckiAnthonyGiddens
twierdzą,żeistniejeścisłyzwiązekmiędzypoczuciemryzykaawzrostemwie-
dzy.nWielewątpliwości,zktórymimusimysobiedzisiajradzić,pojawiłosię
wrazzrozwojemwiedzy”
,uważaGiddens(1994,s.85),aBeck(2002,s.37)
dodaje:nźródłemniebezpieczeństwaniejestjużdłużejignorancja,leczwie-
dza”
.Wiedzajestzatemtymelementem,któryzjednejstronypotęgujeryzyko,
zdrugiejzaśpozwalawspółczesnymaktoromspołecznymradzićsobiewspo-
łeczeństwieryzyka.Jeszczeinnibadaczedebatująnadupadkiemwiedzyczy,
delikatniejmówiąc,zacieraniemsiębądźrozmyciemgranicymiędzywiedzą
naukowąapotocznąorazwiedząaniewiedzą:
12Przedstawicieleracjonalizmustawialitezę,żeprawdziwawiedzaniepochodzizezmys-
łowychdoświadczeń,alejestowocempewnychidealnychprocesówzachodzącychwumyśle.
Prawdęabsolutnąmożnawywieśćzracjonalnegorozumowaniaopartegonapewnychaksjoma-
tach.Empiryścinatomiastuważali,żejedynymźródłemwiedzyjestdoświadczeniezmysłowe.
Zgodnieztympoglądemwszystkonaświeciemawewnętrzne,obiektywneistnienie;nawetjeśli
postrzegasięcoś,cojestjedynieiluzją,samfakt,iżcośjestpostrzegane,pozostajeznaczący.Na-
ukidoświadczalnesąklasycznymiprzykładamitegopunktuwidzenia.Zgodniezteząstawianą
przezprzedstawicieliempiryzmuwiedzatoogółtreści,poglądów,wierzeńzawartychwludzkim
umyślewwynikukumulowaniasiędoświadczeń,bodźcówiprocesówuczeniasię,którymprzy-
pisujesięwartośćpoznawcząlubpraktyczną.Wiedzęstanowikażdyrodzajtreści-odwyobra-
żeńniemającychznaukąnicwspólnegodotwierdzeńnaukowych.
27
