Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Elementyprywatneipublicznewpostępowaniuspornym…
muprawnego,partykularyzmprawnypowodowanyrozległymikompetencjami
ustawodawczymikantonów,począwszyod1815r.inastępnieutrzymanychkon
stytucjąz1848r.35,uczyniłyprawoszwajcarskieważnymtematemdlakompa
ratystów.Poczucieodrębnościkulturowej,mimowielokulturowościipodlega
niaodwiekówwpływowipaństwościennych36,czyniłySzwajcariędemokracją
konsolidacyjną,konkordatową37,realizującąprawamniejszości.
Począwszyod1819r.wkantonachszwajcarskichwydanodo2001r.92ko
deksyprocedurycywilnej.WXIXw.staranosięstworzyćpodwalinyunifikacji
iprzekazaniawładzyustawodawczejwzakresieprocedurycywilnejFederacji,
jednakbezrezultatu38.Pierwszykodeksprocedurycywilnej,wydanywGene
wie(1819),wciąguniespełnasześciulatpoodzyskaniuniepodległości,zwany
odnazwiskajegotwórcy(PierreFrançoisBellot)kodeksemBellota,wzorował
sięnaprawiefrancuskim,zachowującto,copostępowe,ieliminującsłabości
francuskiegokodeksu,głównienadmiernyformalizm39.Wniemieckojęzycznych
kantonachpewnymwzorcemdlaustawregulującychpostępowaniecywilnebył
kodekskantonuZurychu(1913)40.Przewidywałon,podobniejakpóźniejszapro
ceduracywilnakantonuBerna(1918)41,znacznerozszerzenieuprawnieńsądu,
wduchuzjawiskasocjalizacjiprawaprywatnego.Procedurycywilnetychkan
tonów,wcelukoncentracjiiprzyspieszeniapostępowania,wykazywałyrów
nieżznaczneodchylenieodzasadyustnościwkierunkupisemności42.Teten
dencjezostałyzachowanewjednolitymkodeksieszwajcarskim43.Pozostawanie
wdwóchzasadniczychstrefachoddziaływania-prawafrancuskiegoiprawa
niemiecko-austriackiego-niezdołałostłumićmiejscowejtradycji.Kodeksy
kodeksówkantonalnychisceptyczniepodchodzonodonowinekzawartychwobcychusta
wachnieznanychszwajcarskiejtradycjiprawnej.Zob.ibidem,s.168.
35K.SóJKA‑ZIELIŃSKA,Stuleciekodeksucywilnegoszwajcarskiego,nCzasopismo
Prawno-Historyczne”2012,T.LXIV,z.2,s.29.
36Ibidem,s.29;M.ALEKSANDROWICZ,SystemprawnySzwajcarii.Historiaiwspółczes-
ność,Białystok2009,s.207-209.
37A.PORĘBSKI,WielokulturowośćSzwajcariinarozdrożu,Kraków2010,s.212.
38K.SóJKA‑ZIELIŃSKA,Stuleciekodeksucywilnegoszwajcarskiego…,s.40;P.ObER-
HAMMER,T.DOMEJ,Germany,Switzerland,Austria(CA.1800-2005),[w:]EuropeanTradi-
tionsinCivilProcedure…,s.125-126.
39P.ObERHAMMER,T.DOMEJ,Germany,Switzerland,Austria…,s.124;C.H.vanRHEE,
TheInfluenceoftheFrenchCodedeProcédurecivile(1806)in19THCenturyEurope,[w:]
DelaCommémorationd’uncodeàl’autre:200ansdeprocédurecivileenFrance,eds.
L.CADIET,G.CANIVET,Paris2006,s.135-156.
40GesetzbetreffenddenZivilprozess(Zivilprozessordnung)vom13.April1913mitden
seitherigenÄnderungen[wydaniewznowione],Zürich1951.
41DieZivilprozessordnungfürdenKantonBernz7lipca1918r.[dalej:bern.ZPO
1918].
42W.DyMEk,Stosunekpismadosłowa…,cz.I…,s.556.
43P.RyLSKI,Działaniesąduzurzędu…,s.135-136;P.OBERHAMMER,TiDOMEJ,Germa-
ny,Switzerland,Austria…,s.299-300.