Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.10.ZasadawzględnościGalileusza–Einsteina
45
—zasadęwzględnościruchuwodniesieniudowszystkichzjawiskfizycznych,
—istnienieuniwersalnejstałejprzyrodyprzejawiającejsięmakroskopowojako
niezmienniczaprędkośćświatławpróżni25.
1.10.ZasadawzględnościGalileusza–Einsteina
Ustaleniegeometriiczasoprzestrzeniwymagaużyciapostulatówwodpo-
wiedniejkolejności.
ZaczynamyodzasadywzględnościGalileusza–Einsteina:
Prawafizykisąwewszystkichukładachinercjalnychtakiesame
iukładyteróżniąsięmiędzysobątylkokinematyczniewopisie
konkretnychzjawiskfizycznych.
Ruchjednostajnyprostoliniowy,stwierdzonywzględemjakiegośIUO,jest
względnyiżadneprawofizykinieodróżnigoodstanuspoczynkuwzględem
określonegoukładuinercjalnego.Zjawiskazachodzącewcieleporuszającymsię
jednostajnieprostoliniowonieróżniąsiędynamicznieodzjawiskzachodzących
wtakimsamymcielewspoczynku.Występowaćmogąjedynieróżnicekine-
matyczne:czastrwaniadanegoprocesu,rozmiarylinioweciałitp.,mierzone
wróżnychIUO.Zasadawzględnościdotyczyprawfizyki,aniesamegoopisu
konkretnychzjawisk,którezazwyczajwyróżniająpewiendopasowanydonich
układodniesienia.
JakoprzykładweźmyruchplanetwpolugrawitacyjnymSłońca.Prawo
ruchu,takiesamowewszystkichIUO,mapostaćdrugiejzasadydynamiki
zsiłągrawitacyjnąbędącągradientempotencjału,któryzależyodwrotnie
proporcjonalnieododległościplanetyodSłońca.Zjawiskotowyróżniaukład
inercjalny,wktórymSłońcespoczywanieruchomowpoczątkuukładu(
r
=0jest
środkiemSłońca).WtymukładziespełnionesąjawnieprawaKeplerazruchem
poelipsach.WkażdyminnymIUO,wktórymSłońcemaprędkośćV
̸
=0,
potencjałzależyjawnieodczasu,równaniaruchu(NewtonalubLagrange’a)
sątrudnedorozwiązania,agdyrozwiązaniezostanieznalezione,rozpoznanie,
żeplanetaporuszasięwzględemSłońcapoelipsie,będzierównietrudne.
Zasadawzględnościdotyczywszystkichprawfizyki,anietylkoprawruchu,
iodnosisiędoprawdynamicznychiwynikającychznichprawzachowania
(energii,pęduitp.)izasadsymetrii.Prawadynamicznemająpostaćrównań
różniczkowych(zwyczajnychicząstkowych);niesązaśnimiszczególneich
rozwiązania,tradycyjnieteżzwaneprawami.Prawamidynamicznymisąnp.:
—
równaniaNewtona,Lagrange’aiHamiltonamechanikiklasycznej,alenie
„prawa”Keplera,
25
Interesującąaksjomatykęteoriiwzględności,niecoodbiegającąodprzedstawionejponiżej,podał
A.Trautmanwartykule[128].
