Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
liwiaporównaniedoborutechniktłumaczeniowychwobuwersjach
językowychwodniesieniudotegosamegotekstuwyjściowego.Po-
zwalatouzyskaćwymiernewynikianalizypolikonfrontatywnej.Na
polskimrynkuwydawniczymukazałosięjedyniesześćtłumaczeń
dziełliteraturyHolenderskichIndiiWschodnich,zczegodoanalizy
wykorzystanotylkopięćwcześniejwymienionychpowieści.Szóstym
dziełem,nieuwzględnionymwanalizie,jestpowieśćMaxHavelaar
ofDekoffijveilingenderNederlandscheHandelmaatschappij(1860)
autorstwaMultatulego(EduardaDouwesaDekkera),którastanowi
jednązważniejszychpozycjiwliteraturzeholenderskiej.Niezostała
onajednakuwzględnionawanaliziezewzględunadrugiekryterium
wyborumateriałubadawczego,czylirelatywnieniedługiokresmię-
dzyopublikowaniemoryginałuapojawieniemsięprzekładówwobu
językach.PowieśćMaxHavelaarzostałaprzetłumaczonanajęzyk
niemieckiosiemrazy,najęzykpolski–dwukrotnie8,przyczymduża
częśćtychtłumaczeńukazałasięponadczterdzieścilatpoopubliko-
waniuoryginału.Wtymwypadkupotencjalnyminośnikamiinności
wrecepcjitekstuniesąwyłącznieelementyspecyficznekulturowo,
aletakżeelementyarchaiczne.Analizatranslatówwymagałaby
zatemuwzględnieniarównieżwymiaruczasowegowodniesieniudo
tegosamegotekstuwyjściowego,cooznacza–posługującsiętermi-
nologiąJamesaHolmesa(1988:47–48)–żeopróczzabiegówtłumacza
naskali,którejbiegunystanowiąegzotyzacjaversusnaturalizacja,
należałobywziąćpoduwagęjegozabieginaskali,którejkońceto
modernizacjaversushistoryzacja.Ponadtonależyzauważyć,żeprzez
wiekiewoluujezarównojęzyk,jakipodejścietłumaczywzględemzja-
wiskainności(alteryczności),acozatymidzie–zmianomulegadobór
technik.Należyponadtozaznaczyć,żepierwszeniemieckietłuma-
czenieautorstwaTheodoraStromerabazujenawersjipowieści,która
zostałaprzeredagowanaprzezJacobavanLennepa.Dopierokolejne
przekładypowstałynapodstawieautorskiejwersjiMultatulego(por.
Stegemann1991:128).PowieśćMaxHavelaarijejprzekładynaję-
zykiniemieckiipolskinależałobyzatemanalizowaćoddzielnie,gdyż
wanaliziekoniecznejestuwzględnieniedodatkowychzmiennych,
którenieznajdujązastosowaniawanaliziepowieścistanowiących
materiałbadawczyniniejszejrozprawy.
8WwypadkutłumaczeniapowieściMultatulegomamydoczynieniawobu
wersjachjęzykowychzseriąprzekładową:dotychczaswwersjiniemieckiejuka-
załysiętłumaczeniaTheodoraStromera(1875),CarlaDerossiego(1888/1889
–publikowanejakopowieśćwodcinkachnałamachtrzechróżnychczasopism),
KarlaMischkego(1900),WilhelmaSpohra(1900),PaulaSeligera(1903),Ericha
Lorebacha(1927),ErichaStücka(1948)orazMartinydenHertog-Vogt(1993),
awwersjipolskiej–BronisławyNeufeldówny(1903–tłumaczeniezwersjinie-
mieckiej)iJerzegoKocha(1994).
