Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Oburzeni
najmniejnieprzemyślane.WtymteżaspekciebiennalepodkurateląŻmijewskie-
goponiosłoklęskę.To,cozzałożeniamabowiempozostaćnieuchwytneiżywe,nie
możezostaćwpisanewkontekstinstytucjonalny,wobecktóregostoiwopozycji.
SkrajnymtegoprzejawemstałasięobecnośćOburzonychnaDocumentawKassel.
SwojeobozowiskoaktywiścirozbiliprzedpotężnymgmachemFridericianum,sym-
bolicznymmonumentemarchitektonicznymowejniezwykleprestiżowejimprezy
artystycznej.Miejscetozajmowaliprzezstodnitrwaniafestiwalu.Coistotne,na
udziałOburzonychwtrzynastejedycjiDocumentaoficjalniezgodziłasiękuratorka
CarolynChristov-Bakargiev.Obózkulturowychkontestatorówuzupełniałazaśin-
stalacjaartystycznawpostaciszkieletówbiałychnamiotów,nawiązującychdoidei
zajmowaniaprzestrzenipublicznej.WchłodnychprzestrzeniachFridericianum,
dodyspozycjiaktywistówoddanezostałojednopomieszczenie.Salęwcałościwypeł-
niałybanery,plakatyczyulotkinawołującedobojkotuDocumentazhasłamiwro-
dzajuOccupyKassel!,Who’stheArtist–neverheardofhim,Whatyearitis–it
maybeAustralia,ArtWalksasusual,Youthinki’mnotan:idiot–frstI’man
artist.Cociekawe,sameDocumentawzbudzałydośćobojętnekomentarze,choć
oaktywistachraczejniewzmiankowano.Sporadozaniechęciświataartystycznego
uderzaławdośćchaotycznyprogramwystawienniczy,znamionującystopniowe
przeobrażeniaprofesjikuratora.WielkiepołacieKarlsaueParkwypełniałyrozma-
itestudiaartystyczne,częstoinicjującebezpośrednikontaktzpublicznościąiin-
teraktywneuczestnictwo.Oddającogromnąpowierzchnięparkudodyspozycji
twórcówłaknącychbezpośredniegokontaktuzwidzem,Bakargievstworzyłanazna-
czonąinstytucjonalnieczynawetkomercyjniealternatywęwobecRuchuOccupy.
Cociekawe,obydwawcieleniaspołecznegoaktywizmuzdawałysiędzielićistotną
częśćzapleczaświatopoglądowego.Nowatorskiwymiarwydarzeńmającychmiejsce
podczasDocumentaukazanyzostałzapomocąnarzędzioferowanychprzezformułę
wielkiegowydarzeniaartystycznego.Bakargievniezrezygnowałajednakzpewnych
wiodącychzałożeń,podkreślajączarazem,żeaktywnościdotychczasniezwiązane
zesztuką,zyskaćmogąnoweznaczenieikontekst.Kuratorkaodeszłazarazemod
autorytarnegoprzekazu,pozwalającartystomdowolnierozwijaćwłasneinicjatywy.
Tematykaspołeczno-politycznegozaangażowaniaprzewijałasięzatemwKassel,
eksperymentującinadwyrężającramyinstytucjonalne,leczostatecznieniedążąc
doichdestrukcji.Wtejteżmierze,ruchOccupyKasselzdawałsiębyćdziwacznym
żartem,tonącymjednakwodmętachogromnegoizróżnicowanegoprogramuwy-
stawienniczego.Każdymógłliczyćnacośinnego.Społecznościartystów,krytyków
ikolekcjonerówmogłyzespokojemprzyglądaćsięzróżnicowanejofercieprogra-
mowej.BradPitt–zespokojempromowaćswójnowyfilm.Aktywiści–gotować
sięwnamiotachustawionychnapełnymsierpniowymsłońcu.Turyści–cierpliwie
wystawaćwwielkiejkolejcedoFridericianum.Niemieccyemeryci–wzacienionej
kawiarnianejprzestrzenipićschłodzonerieslingi.Każdyodnalazłzatemwłasne
miejscewkompromisowozdefiniowanymporządku.
Dziecięceobliczabuntu
Możnazaryzykowaćstwierdzenie,żegdybyniespektakularnyizróżnicowany
programartystyczny,DocumentapodzieliłybynieszczęsnylosBiennaleBerliń-
skiego.Obydwawydarzeniazaprezentowałybowiemróżnestrategieoporuwobec
normwyznaczanychprzezstrukturyinstytucjonalne.Obydwajkuratorzywycofali
sięzautorytarnychpozycji,przynależnąimwładzęwyboru,oddającdodyspozycji
zaproszonychartystów.Wobydwusytuacjachpojawilisiętakżereprezentanci
RuchuOburzonych,wzywającydobojkotubiennale,komercyjnienastawionego
3(1/2013)
