Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stanbadań
15
pisaneprzezdziewiętnasto-idwudziestowiecznychautorówwspie-
rającychkwestięemancypacjikobiet.Znajdziemytampublikacje
AntoniegoCzajkowskiego,AleksandraŚwiętochowskiego,Edwarda
Prądzyńskiego,PiotraChmielowskiego,BenedyktaDybowskiego,Jó-
zefaLangego,StanisławaKoszutskiegoczyJanaHulewiczaiTadeusza
Boya-Żeleńskiego.
Kilkuznich-BenedyktDybowskijakoautorOkwestjitakzwanej„ko-
biecej”zestanowiskanaukprzyrodniczych,EdwardPrądzyńskijako
twórcaOprawachkobiety,AleksanderŚwiętochowskipiszącyOśred-
nimwykształceniukobietiOwyższymwykształceniukobietorazTade-
uszBoy-ŻeleńskijakoskryptorPiekłakobiet-stałosiępełnoprawny-
mipodmiotamibadańWalczewskiej.
Zsądamiautorkinależysięjednakspierać.OpisującksiążkęPrądzyń-
skiego,zanotowała,żeautornbyłgorącymrzecznikiemrównoupraw-
nieniakobiet,conieprzeszkadzałomuprezentowaćultrakonserwa-
tywn[ych]pogląd[ów]namałżeństwo”16.PrzytoczyłateżsłowaCecylii
Walewskiej,wedługktórejautorOprawachkobietywtrakciejednego
zczwartkowychspotkańuDeotymyodnkilkudziesięciupoważnych
wiekiemistanowiskiempań”17,wpodzięcezazasługidlaemancypa-
cjikobietotrzymałalbumyzfotografiamiidedykacją.KomentarzWal-
czewskiejbrzminastępująco:nwystarczyłowówczasbyćmężczyzną
irzecznikiememancypacji,podnoszącymzasługikobietzprzeszłości,
domagającymsięzwiększeniaudziałukobietwewspółczesnymżyciu
publicznym,byspotkaćsięzentuzjazmemiwdzięcznościązestrony
kobiet”18.ironicznąuwagęmożnaodnieśćdosądówPrądzyńskiego
natematmałżeństwaorazdoemancypacyjnychpoglądówDeotymy
igościńjejsalonu.Określenienultrakonserwatywnepoglądy”należy
traktowaćjednakjakoklasyfikacjęahistoryczną.Wkontekścieepoki
oraztreścicałejksiążkiPrądzyńskiego19,którąbezwątpieniamożna
16S.Walczewska,Damy,rycerze,feministki.KobiecydyskursemancypacyjnywPolsce,WydawnictwoeFKa,Kraków
1999,s.127.
17C.Walewska,RuchkobiecywPolsce.CzęśćI,GebethneriWolf,Warszawa1909,cyt.za:S.Walczewska,Damy,
rycerze,feministki...,s.127.
18S.Walczewska,Damy,rycerze,feministki...,s.127–128.
19Wodpowiednichmiejscachtegotomu,wprzypisach,umieszczambiogramyautorów,którychpraceomawiam
lubprzywołuję.
DziśtrudnoodtworzyćbiografęPrądzyńskiego.MateuszSkuchapisał:HJegobiogramniepojawiasięaniwPol-
skimSłownikuBiografcznym,aniwKorbucie.ZkoleiEstreicherwzmiankujejedynieojegodwóchpublikacjach.
Tylkotyle.Ztego,coudałosięustalić,wyłaniasięskrótowabiografa.EdwardEmilianJulianPrądzyński,herbu
Grzymała,urodziłsię13października1838r.ByłpotomkiemuczestnikówSejmuWielkiego.Jegoojciec,Wincenty,
byłpolitykiemiurzędnikiem,atakżebratemgenerałaIgnacegoPrądzyńskiegowodzanaczelnegopowstania
listopadowego.Omatceniewiadomonic.Wlatach1850–1857uczęszczałdogimnazjumwWarszawie,następnie