Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Mężczyźniokobietach,czyliuwagiwstępneipróbyuporządkowania
36
Popierwsze,tomobejmujebadaniapismtworzonychmiędzy1842
i1918rokiem,awwarstwieopisowejiinterpretacyjnejkonteksto-
wosięgamdozapisówpowstałychdo1939roku.Poruszamsięmię-
dzyczteremaepokami.Każdaznichbyłazasilanawpływeminnych
prądówintelektualnych,coznajdzieodzwierciedleniewpismach
emancypatorów.Podrugie,zakresembadańobejmujęterenwszyst-
kichtrzechzaborów,cowiążesięzkontekstemróżnychsystemów
prawnych,kwestiamigospodarczymiimożliwościamiedukacyjnymi.
Potrzecie,istotnepozostajątakżeczynnikipochodzeniaiklasyspo-
łecznej,którąreprezentująopisywanipanowie.Poczwarte,dużezna-
czeniedlakształtupopieranychreformmajątakżepoglądypolityczne
orazugrupowaniapartyjne,zktórymiidentyfikowalisiębohaterowie
tegotomu.Iwreszciepopiąte,bardzoistotnąkwestiąjesttakżewpro-
wadzaniewżyciereform,którestopniowowywalczyłyPolki.Kolejni
panowie,biorącpoduwagęchronologiętworzeniaomawianychtutaj
pism,swojąwalkęoemancypacjęrozpoczynalizinnymidoświad-
czeniamiimożliwościami,conieoznaczaprostejzależności,według
którejwiększemożliwościdziałańwiązałysięzżądaniemszerszych
reformwkażdymzwymienionychwyżejzakresów.
DlaprzykładumożnawskazaćprojektyEdwardaPrądzyńskiegoiEu-
geniuszaStarczewskiego.Pierwszyzaprezentowanyw1873rokubył
najpełniejszym,najbardziejprzekrojowymomówieniemprawkobiet.
Obejmowałwszystkiewymienionewyżejzakresyreform.Nieozna-
czatojednak,żegwarantowałkobietompełnąwolnośćipodmioto-
wość.Prądzyńskichciałzapewnićkobietompełniępraw,wymienił
jednakczynnik,któryograniczałmożliwośćpodejmowaniaprzez
kobietysamodzielnychkroków.Tymczynnikiembyłomałżeństwo.
JegopodstawyPrądzyńskiosadziłnakontrakciedwóchstron,których
równoznacznośćwpodejmowaniurodzinnychdecyzjimogłapro-
wadzićdoimpasu.Wyjściemzpatowejsytuacjibyłozróżnicowanie
prawnychmożliwościmałżonkównarzeczbardziejdoświadczonego
społecznieipolitycznie,czylimężczyzny.Tozałożenieprowadziłodo
paradoksu,wktórympannacieszącapełniąpraw,traciłajenarzecz
męża,zktórymzawierałakontraktopartynawłaściwościachwynika-
jącychzpłcikulturowej.WłaśnietorozwiązanieWalczewskanazwała
ultrakonserwatywnym.
Kwestiadoświadczeniaijegobrakuwpływałatakżenapodziałko-
bietnatzw.jednostkiwyjątkowe,któredziękireformommiałysię