Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.ODEUROPEJSKIEJEMIGRACJIDOIMIGRACJI
19
tornaturalnywgospodarce,przedłużyłojegotrwanieiwkonsekwencjiutrudniło
unowocześnieniegospodarkiispołeczeństwa.
Podkoniecprzejściademograficznego,gdyprzyrostnaturalnyjestbliski
zeru,następujekurczeniesięzasobuludnościwwiekuprodukcyjnym,zwłaszcza
dopływunowychrocznikówdotegozasobu,aponadtopopulacjastarzejesię,
czegojednymzprzejawówjestwzrostliczebnościosóbwwiekupoprodukcyj-
nymwstosunkudoliczebnościosóbwwiekuprodukcyjnym.Wtakiejsytuacji
naogółniewystępująistotnenadwyżkipodażysiłyroboczejanirezerwypo-
prawyefektywnościwykorzystanialokalnychzasobówpracy,naprzykładprzez
migracjęwewnętrzną.Niemalwszystkietransakcjewgospodarceodbywająsię
zapomocąpieniądzaizapośrednictweminstytucjirynkowych,nieistniejewniej
sektornaturalny.Pojawiasięwówczassystematycznezapotrzebowanienasiłę
roboczązzagranicy.Abyzaspokoićpopytnapracę,częstozachodzikonieczność
werbunkupracownikówwkrajachtrzecich,zazwyczajnaobszarach,gdzienadal
występująbardziejczymniejrozległeenklawygospodarkinaturalnej.
Pierwszesymptomyniedoborusiłyroboczej,którywkrótkimczasiemożna
zaspokoićjedynieprzezimportpracownikówzzagranicy,pojawiająsięnaob-
szarzedziałalnościgospodarczejczasowejlubsezonowej,naprzykładwzwiązku
zbudowąsiecikolejowych,kanałówrzecznych,drógbitych,jakrównieżzpra-
camibudowlanymilubprzyzbiorzeziemiopłodów(Lucassen,Lucassen1997).
Wmiaręrozwojunowoczesnegopaństwa,zwłaszczajegoinstytucjiopie-
kuńczych,corazwiększaczęśćsiłyroboczej,stojącwobliczumałegowyboru
narynkupracy,preferujestanbezrobocialubrentierskiponadzatrudnienieni-
skopłatneizwiązanezuciążliwymzajęciem.Dotyczytoludzipozbawionych
kwalifikacjizawodowychlubpodejmującychaktywnośćekonomicznąwdość
późnymokresieżycia,lub–szczególniewwarunkachniekorzystnejkoniunktury
–wchodzącychnarynekpracybezpośredniopozakończeniuedukacji.Sprzyja
temurozwójtzw.szarejstrefygospodarczej.Pojawiająsiępracelubobszary
działalnościgospodarczejstarannieomijaneprzezpotencjalnychpracowników,
gdziezczasemwytwarzasięstrukturalnanadwyżkapopytunapracę.Zdrugiej
stronytrwalewystępujenadwyżkapodażypracy,czyliosóbchętnychdojejpod-
jęcia,wprzypadkuniektórychzawodówbądźcałychbranż,gdziewarunkiza-
trudnieniasąkorzystneisilnieregulowanelubnawetgwarantowane.Zjawisko
tonazywasięsegmentacjąrynkupracy(Doeringer,Piore1971).Segmentacjata
ulegapogłębieniupodwpływemkonkurencjinarynkachwewnętrznymimię-
dzynarodowym.
Segmentcharakteryzującysięprzewagąpopytunadpodażąlokalnej(krajo-
wej)siłyroboczejjestpodrzędnywzględemsegmentu,wktórympodażprzewyż-
szapopyt,zwanympodstawowym.Wdługiejperspektywiepotrzebysegmentu
podrzędnegodecydująozapotrzebowaniunapracownikówcudzoziemskich,sta-
jącsięgłównymczynnikiemimigracji.Napływimigrantówdosegmentupod-
rzędnegowzmagazjawiskosegmentacji,gdypracawnim–costanowiregułę–
zaczynabyćstygmatyzowanakulturowo(Piore1979;1986).
