Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zaojczyzną,apodejmujeanalizętego,cojesttuiteraz,wrastania
wnoweśrodowisko,doświadczeniaobcości,czylinazderzeniuzobcą
kulturą.Możnarzec,żejesttobardziejanalizabyciaimigrantemniż
emigrantem.Ważnejestnieto,skądsięprzybyło(emigracja-czyli
poczuciewygnania),leczto,dokąd(imigracja-czylikondycja
przybysza)36.
RyszardNycz,zastanawiającsięnadwzoramitożsamościwlitera-
turzepolskiejXXwieku,swojerozważaniarozpocząłodprzywołania
konstatacjiStanisławaBrzozowskiego:nKażdyznasjestprzybyszem
zotchłaniidoniejidzie,milczenienasutrzymujeiotacza”37.Człowiek
zawszeprzybywaskądinąd,atymsamymzawszejestnienusiebie”,nie
naswoimmiejscu.Dziejesiętakdlatego,żealbostraciłswojąnmałą
ojczyznę”,albodopierojązdobędzie.nPrzybyszjestkimśtrwale
przemieszczonym;kimś,ktoutraciłpozycję»autochtonawbycie«
(wedleokreśleniaLevinasa)iwyruszyćmusidopieronaposzukiwanie
własnejtożsamości”38.Zowejsytuacjiniezadomowieniawypłynęłydwa
podstawowepostulaty.JedensformułowałCzesławMiłosz(nGdziekol-
wiekjesteś,niezdołaszbyćobcy”),drugi-WitoldGombrowicz(nBądź
zawszeobcy!”).Pierwszaformułanastawionajestnaposzukiwanie
nobszarówwspólnoty”,druganatomiastzakładadefiniowaniebycia
obcymjakodobrowolnywybórwolnościkosztemrezygnacjizprzyna-
leżnościdokonkretnejwspólnoty.Literackiereprezentacjetychstrategii,
jakiemożnaznaleźćwprozieopublikowanejpo1989roku,pokazują,że
teodmiennieukierunkowanetendencjezaczęłysiędosiebieupodab-
niać.Wefekcie,pisarzeuznająprzemieszczaniesięzatrwałąinaturalną
36E.Nawój:ZbigniewKruszyński.DostępnewInternecie:http://www.culture.
pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/zbigniew-
-kruszynski[datadostępu:23.01.2012].
37R.Nycz:nKażdyznasjestprzybyszem”.Wzorytożsamościwliteraturzepolskiej
XXwieku.nTekstyDrugie”1999,nr5,s.41.Por.S.Brzozowski:BergsonaSorel.W:
Tenże:Idee.Wstępdoflozofidojrzałościdziejowej.WstępempoprzedziłA.Walicki.
Kraków1990,s.483.
38R.Nycz:nKażdyznasjestprzybyszem”.Wzorytożsamościwliteraturzepolskiej
XXwiekuś,s.41.
17
