Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
WROWADZENIE
w1936rokuiopowieśćprzedstawiającamasakrękilkudziesięciulwowskichrobotnikówpodczas
pogrzebuzastrzelonegoprzezpolicjębezrobotnegoWładysławaKozaka2lWśródpoległychznaj-
dziesięfikcyjny,choćniepozbawionyautentycznychcechautobiograficznych,bohaterpowieści,
aciągtychscen,wwieluszczegółachidentycznychzrzeczywistościąidającychsięrozpoznać,
zostanieprzedstawionywsposóbsugerującyHiszpanięuproguwojnydomowejjakomiejscepo-
wieściowychwydarzeń3l
Istnieją,jakwiadomo,utworyliterackiedającesięczytaćjakoautobiografielTakmożnapo-
stępowaćzdziełamiJohannaWolfgangaGoethego,GottfriedaKellera,MarcelaProustaczyRo-
mainRollanda4lPowieściautobiograficznychZegadłowiczanietraktujemyjako(specyficznego)
źródłahistorycznego,choćzawierająmateriałocharakterzefaktograficznymlJestonjednak,po
pierwsze,fragmentarycznyinatyleróżnorodny,żeniesposóbmówićojegociągłościlAutobio-
grafiakoncentrujesięnastworzeniuautoportretu,powieśćautobiograficzna(czylipowieśćzele-
mentamibiografiiautora)czynizwłasnejhistoriipretekstdoprzedstawieniarzeczywistościjako
doświadczonegoprzezautorafaktulPowieśćtakajestwistocienastawionanafaktografięwyni-
kłązosobistegodoświadczenia,aleniemożnajejutożsamiaćzliteraturądokumentuosobistego,
ojakiejmowawpracachRomanaZimandanatematdziennikaAdamaCzerniakowaczyndiary-
sty”Żeromskiego5lNiejestpisana,wprzeciwieństwiedodziennika,pamiętnika,wspomnieńczy
2Wmarcuikwietniu1936rokudoszłodowystąpieńrobotniczychwKrakowieiweLwowielZostałyonekrwawo
stłumioneprzezpolicję,wwojewództwachtarnopolskim,lwowskim,krakowskimspacyfikowanostrajkichłopskiel
WkwietniowychmanifestacjachnapogrzebieKozaka,októrychpiszeZegadłowicz,zginęło49robotników,przeszło
300byłorannychlNatentematporlZlKryński:ŚmierćCyprianaFałna.(E.Zegadłowicz:„Motory”struktura
ifunkcjamotywu)lW:SzkiceotwórczościEmilaZegadłowiczalRedlZlAndreslRzeszów1985,sl112inl;Historiapolskiego
ruchurobotniczego1864—1964lTl1:1864—1939lOpraclTlDaniszewskiiinlWarszawa1967,passim;AlSandauer:
Politykaisztuka.(Autobiografa).Lwówipierwszekontaktypolityczne.W:Idem:ProzalKraków1974,sl107—109,
ipamiętniki,międzyinnymiMlNaszkowskiego:Niespokojnedni.WspomnieniazlattrzydziestychlWarszawa1958l
3Ohistorycznościznajdującejodzwierciedleniewutworzeliterackimpisanowrozmaitychujęciach,porlDzieło
literackiejakoźródłohistorycznelRedlZlStefanowska,JlSławińskilWarszawa1978(tumiędzyinnymiJlTo-
polski:Korzystaniezeźródełliterackichwbadaniuhistorycznym;KlBartoszyński:Aspektyirelacjetekstów.(Źró‑
dłohistorialiteratura));MlGłowiński:LekturadziełaawiedzahistorycznalW:Idem:Dziełowobecodbiorcy.
Szkicezkominukacjilkiterackiej.Kraków1998;KlBartoszyński:OpoetycepowieścihistorycznejlW:Idem:Powieść
wświecieliterackości.SzkicelWarszawa1991;takżeHlGosk:Zamiastkońcahistorii.Rozumienieorazprezentacja
procesuhistorycznegowpolskiejprozieXXiXXIwiekupodejmującejtematywspółczesnelWarszawa2005;Teraźniej
szośćipamięćprzeszłości.RozumieniehistoriiwliteraturzepolskiejXXiXXIwieku.RedlHlGosk,AlZieniewiczl
Warszawa2006;BlKaniewska:Wielkahistoriawmałymświecie.DoświadczeniehistorycznewtwórczościWiesława
MyśliwskiegolW:Zapisywaniehistorii.LiteraturoznawstwoihistoriografalRedlWlBolecki,JlMadejskilWarszawa
2010;KlWóycicki:Uwagionarracjipowieściopisarzaidziejopisarza,czyliodpowieściidopowieścilW:Zapisywanie
historiiNatematobecnościfaktówhistoriiwdramacieporlNaschodachKlio.Jedenaściećwiczeńzmyśliodramacie
historycznymlRedlDlRatajczakowa,IlKieclPoznań1999lPorlteżWokółzagadnieńfkcjonalności,faktualności
oraznowoczesnościlRedlJlKlausa-Wartacz,AlCieślaklPoznań2012l
4PorlGlGusdorf:WarunkiiograniczeniaautobiografilTłumlJlBarczyńskilW:AutobiografalRedl
MlCzermińskalGdańsk2009,sl43l
5PorlRlZimand:„Wnocyod12do5ranoniespałem”.„Dziennik”AdamaCzerniakowapróbalekturylParyż
1979;Idem:DiarystaStefanŻ.Wrocław1990lNazwiskoZegadłowiczaniepojawiasięwpracachMlCzermiń-
skiej:Autobiografaipowieść,czylipisarzijegopostacielGdańsk1987,orazAutobiografcznytrójkąt.Świadectwo,
wyznanieiwyzwanielKraków2000,RlLubas-Bartoszyńskiej:Pisanieautobiografcznewkontekstacheuropej‑
skichlKatowice2003,atakżeMlGłowińskiego:PowieśćadziennikintymnyiDokumentjakopowieśćlW:Idem:
NarracjeliterackieinieliterackielKraków1997l