Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
WROWADZENIE
literackim,nadewszystkozaśzostajezłączonezfikcjąlZasadypostępowaniawtychpowieściach
sątegorodzaju,żefaktyprzeniesioneznhistorii”donliteratury”,zbiegurzeczywistychzdarzeń
dokonstrukcjipowieściowejzyskująinneznaczenie,niżmiaływświecierzeczywistymlFakty
ulegajązestawieniuizłączeniuzfikcjąijużsamotojukstapozycyjnesąsiedztwopowodujeznacze-
niowązmianęlnHistoria”stosunkoworzadkoprzebiegazgodniezzałożonymideterminantami,
natomiastnliteratura”stanowiświatcałkowiciepodporządkowanyplanomtwórcyl
Jeszczejednaistotnaróżnicazaznaczasięmiędzytym,corzeczywiste—historyczne,afik-
cyjne—literackielHistoriografiajestnarracyjna,aleodnosisiędofaktówlLiteratura,nawetje-
śliodnosisiędofaktów,kreujefikcjęlWliteraturzeprzedstawieniefaktówfunkcjonujeinaczej
niżwwypowiedzihistoriograficznej,międzyinnymizewzględunaniedającysięzlikwidować
kontekstwobrębieutworufikcjonalnego,odmiennieniżwneutralnymizobiektywizowanym
tekściehistorycznymlWutworzeliterackimmożemypoznaćto,coniezostałosformułowane
wwypowiedzipostaci(jeślinieprzemawiaonawpierwszejosobie),dziękiniezwykłymmożliwo-
ściompodmiotulWświecierzeczywistymto,coktośmyśli,czuje,cosobiewyobraża,pozostaje
niepoznawalne,oiletenktośniepoinformujenas(prawdziwielubfałszywie)oswychmyślach,
uczuciach,fantazjachlDotyczytorównież,choćniewjednakowymstopniu,postaciizdarzeń
imaginacyjnych,będącychprojekcjąpsychikibohatera,jegoświadomości,procesówmyślenia,
obserwacji,wrażeń,emocji,uczućl
KreacjaCyprianaFałnawMotorach,powieściowegobohaterałączącegocechyautora,skład-
nikijegobiografii,wiedzyidoświadczeń,uległazabiegomselekcjiiporządkowaniawedługarty-
stycznychzałożeńsymbolizmu,naturalizmu,psychologizmu,ekspresjonizmulFaktyhistoryczne,
którymodpowiadająrealiazawartewpowieści,bywajątutajkamuflowane,zarównowprzypad-
kuwątkówintymnych(wieluichuczestnikówżyjewrokupublikowaniapowieści),jakiwówczas,
gdymowaowydarzeniachpolitycznych(zewzględówcenzuralnych)lFaktyhistoryczneprzetwo-
rzonezostająwmikrohistorięfabularnąnieprzezsyntetyzującywielkącałośćmodel,jakczynito
historiografia,leczprzezopisselektywny(skrót,wybór),przezfikcjonalnąnmikrohistorię”lite-
rackąlAuktorialnynarrator,relacjonującyprzeżyciaimyślibohatera,kontynuujeprzetwarzanie
faktów:dysponujewiedządotyczącąwydarzeńhistorycznych,wtórniezaśprzyporządkowujeje
prawdopodobnejwiedzybohateraorealiachimożliwejinterpretacjitegomateriału,dokonującej
sięwjegokreowanejmentalnościlBohaterMotorówfunkcjonujenapłaszczyźnierealistycznej—
faktówhistorycznych,prywatnych(autobiograficznych)izbiorowych(rzeczywistośćsygnowana
epizodamirozgrywającymisięodIwojnyświatowejpowydarzenia1936roku),isymbolicznej
—mitologii(jestfaunicznywerotycznychkontaktachzmuzami,apollińskijakoartystaiprome-
tejski,gdyginienabarykadzie—składającofiaręzeswegożycia)l
StopieńnasyceniaosobistąiogólnąfaktografiąniejestwtekstachautoraZmór…jednolityl
Autobiografiapowieściowabyłabyrodzajemfabularyzowanej(auto)biografii,opowieścioso-
bie,awięcczymśwrodzajuodpowiednikavieromancée,prezentowanegozinnego,wewnętrz-
negopunktuwidzenialNiemusiałabyonasygnalizowaćsytuacjipodmiotuzapomocąnarra-
cjipierwszoosobowej,różniłabysięzatemodpamiętnikajakoformyautobiograficznejlOileta
prywatnafaktografiaZegadłowiczowska,którejprzedmiotembędąlokalne(choćniewyłącznie)
sporyiskandale,zostaławcaleszczegółoworozpoznana,otyletauniwersalna—ideologiczna,
społecznaipolityczna,zasługujenabardziejdokładnąanalizę,itonietylkopodkątemustaleń
