Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
WROWADZENIE
wołujesięnaswegokuzynaMerynalWątpliwejednak,czytamtendoprawdygopopiera;mówi,
żepójdziewśladyMeryna”42l
Wczasieokupacji,gdyniefunkcjonujązwyczajneśrodkiprzekazuiniemamożliwościbezpo-
średniegoweryfikowaniafaktów,informacjajestznaczniebardziejniepewna,ograniczonaifrag-
mentaryczna,azpowodumałegozasięguoddziaływaniamediówoficjalnychbądźnielegalnych
(trudnodostępnych)zastępujejąwiadomośćustna,plotkalJejspecyfikapolegamiędzyinnymina
obecnościmyśleniażyczeniowego,zniekształceniachiamplifikacjilZegadłowicz,mająckontakty
zcorazmocniejizolowanymśrodowiskiemżydowskimwZagłębiu,nieprzebywałnacodzień
wśródludzi,którychprzyszłelosymógłprzewidywaćlObserwowałzpewnegodystansupo-
czątkowąfazęprześladowańprowadzącychniebawemdoludobójstwa,przyczymwwahaniach
międzyobawąanadziejąniemożnabyłomiećpewnościcodoprzebieguprzyszłychzdarzeń,
zwłaszczawsytuacjiokłamywaniaofiarprzeznazistówlLudobójstwo,nawetwnajbardziejmgli-
stychzarysach,byłotrudnedowyobrażenia,choćwfinalePokojudziecinnegopojawiałasięwizja
zagładyEuropyjakoskutekwojnyimperialistycznejlPiszącutwórscenicznyosytuacjiŻydów
podwładząhitlerowców,Zegadłowiczodstąpiłodrealistycznejdiagnozyobecnegoiprzyszłego
stanurzeczy,porazkolejnywswejtwórczościsięgnąłdotechnikistylizacjiidosymbolistycznego
konstruowaniapostaciisytuacjilKamuflujetoskładnikiautentycznewprowadzonedotekstu
ipowodujeodejścieodfabułyśrodowiskowejnarzeczdramatuocechachuniwersalnychl
OosobieMerynamamydwarodzajeinformacjilPierwszatoprzekazkronikarza,zawodowegohi-
storykalSygnalizujeonniejednokrotnieproweniencjęzapisywanychprzezeńwiadomości,podając,że
pochodząodosóbtrzecichalboodsamychzainteresowanych,sązatemniepewnebądźnieobiektywnel
Dotegorodzajunieliterackiegoprzekazunależytakżezaliczyćprzytoczonąentuzjastycznąocenęzli-
stupisarza,współbrzmiącązniektórymiopiniamiodnotowanymiprzezRingelblumalDrugirodzaj
informacjiorzeczywistejpostaciMerinapochodzizespecyficznegoźródła,zprzetworzeniarealiów
wtekścieartystycznym,jakimjestSindSieJude?.Wersjaartystycznadodatkowowpisujetegoboha-
terawdyskusjędotyczącąwyborupostawyprzywódcyludziprześladowanychwsytuacjibezwyjścia,
dyskusjęnierozstrzygalnątakżezdzisiejszejperspektywyhistorycznej,filozoficznej,moralnej,gdypo-
siadamywiedzęsumaryczną,bardziejrozległą,niżtobyłomożliwewczasieokupacjil
Wwarunkach,jakiestwarzałsystemhitlerowski,ocenyludzkichpostawidziałańbywały
skrajne;dotyczytonaprzykładprzywódcówspołecznościuwięzionejwgettach,wWarszawie—
AdamaCzerniakowa,wŁodzi—ChaimaRumkowskiegolArtystawykorzystujeswojąwiedzę,
aleostateczniekształtujeświatutworuwedlekoncepcjiartystycznejiwłasnychwyobrażeńlSind
SieJude?toprzykładwyzyskaniadanychcząstkowych,niepewnychisprzecznych,przekształco-
nychwkomentarzdoaktualnychwydarzeńlZegadłowiczpostępowałwtensposób,porazpierw-
szyjednakmiałdoczynieniazdoświadczeniemhistoriiwspółczesnejtakdalecenierozpoznanym
42Ibidem,sl356,zapis:styczeń1942rokulDoskonałymstudiumukazującymskomplikowanąpracędokumen-
towaniarzeczywistościwwarunkachokupacjijestmonografiaSamuelaDlKassowa:Ktonapiszenasząhistorię?
UkryteArchiwumEmanuelaRingelblumalPrzekłlGlWaluga,OlZienkiewiczlWarszawa2010lTutajdoku-
mentowaniefaktów,choćcałkowicieodmienneodkreacjiliterackiej,mapodobnycel,mianowiciezapisanierzeczy-
wistościnaużytekdalszychdziałań—historiograficznych,socjologicznych,prawnych,etycznych,pedagogicznych,
medycznychitdl,atakżeartystycznychlZachowałasięnotatkaRingelblumadotyczącatejkonspiracyjnejdziałalno-
ści:nDwaipółroku…jakiecele?Sfotografowaćżycie”lCytlza:ibidem,sl214l
