Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Rozdział1.Koncepcje
empowerment
LindaMayouxpostrzegaempowermentjakozłożonyproceszmianywre-
lacjachwładzy,wktórympodmiotybędącewgorszympołożeniu(disadvan-
teged),pozbawioneprawuzyskująrówny(equal)dostępdopraw,zasobów
iwładzy(Mayoux2009).Empowermentoznaczazdolnośćdoprzewidywa-
nia,kontrolowaniaorazzdobywaniawiedzyiumiejętnościkoniecznychdo
uczestnictwa(participate),zatemkoncepcjewładzyczysiły(power)muszą
znaleźćsięwsamymcentrumanaliztejkategorii(zob.Charlier,Caubergs
iin.2007:9).Empowermentjestkategoriądynamiczną,implikującąkoniecz-
nośćanalizowaniazarównoprocesówzdobywaniawładzyprzeztych,któ-
rzyjejniemają,jakiprzekazywaniawładzyprzeztych,którzyjąposiadają
(por.Andersen,Jørgensen2011:93).Koncepcjęempowermentnależyzatem
umiejscowićwkontekścieprowadzonejnagrunciesocjologiidebatydotyczą-
cejwładzy.
Zrozumieniezależnościdecydującychopoziomieempowermentwymaga
analizykoncepcjiwładzy(power),naktórychopartyjestkonstruktempower-
ment,atakżeuwzględnieniarelacjiwładzy,którekształtująwybory,możli-
wości,potencjałrozwojowyidobrobyt(wellbeing)podmiotów.Zagadnienia
władzypowinnybyćzatemrozpatrywanewszerokimkontekściezdobywania
przezpodmiotywładzynadwłasnymżyciemidokonywaniaprzeznieau-
tonomicznychwyborów6.Podnoszeniepoziomuempowermentzwiązanejest
takżezinstytucjamiisystememprawnymizwynikającymiznichogranicze-
niamiorazzotoczeniemkulturowym,wktórympodmiotyfunkcjonują.
Paradygmat,poprzezktóryoperacjonalizowanyjestkonceptwładzy,
wpływanazakresisposóbdefiniowaniaempowerment.JoRowlandszapropo-
nowałaklasyfikacjęrodzajówwładzyczęstostosowanąwanalizachkoncep-
cjiwładzy(Rowlands1997).Wyróżniłaczterytypyrelacjiwładzy,akcentując
różnicepomiędzy„władząnad”(powerover),azatemmożliwościąwywie-
raniawpływuiprzymusuorazdominowania,„władządo”(powerto),czyli
możliwościąuczestnictwazwiązanązumiejętnościądokonywaniaprzezpod-
miotsamodzielnychzmian,kreatywnychrozwiązańproblemów,cowiążesię
6Zagadnieniepodejmowaniaprzezjednostkiwyborówbyłoprzedmiotempogłębio-
nychstudiówwpracachAmartyaSena(1999;1999b)iNailiKabeer(2001),rozwijających
podejścieakcentującemożliwośćdostępupodmiotówdozasobówidopodejmowaniade-
cyzji(por.Charlier,Caubergsiin.2007:13).
