Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Antropologiawizualnawkontekściecodzienności
Poczwarte-współcześnieżyjemywspołeczeństwiedesignu.nKonsump-
cyjnyiniezwyklekonkurencyjnyryneksięgapowszelkiemetodyzwiększa-
niaatrakcyjnościproduktów.Jaknigdyprzedtemzwracauwagęnaformę,
kształt,kolor,plastycznąinnowacyjność,opakowanietowarów”(Sztompka
2012:19).Skupianiesięnaformieiestetyceodnosisięrównieżdocodzienne-
gootoczeniażyciowego:architektury,wystrojumieszkań,budynkówpublicz-
nychitp.Ważnąrolęodgrywatutajmoda,nowośćiwszechobecnareklama.
Wreszciepopiąte-tospołeczeństwopodglądactwa,stwierdzaSztomp-
ka.Jestcooglądać:nkorzystamyztegobogactwaimpresjiwizualnych,jakie
przynosiikonosfera,spektaklewokółnas,autoprezentacjainnychczłonków
społeczeństwa,designprzedmiotówiobiektów-intensyfikującpraktykipa-
trzenia”(Sztompka2012:19).Zmieniłasięfunkcjaniegdysiejszegofaneura:
nieśpieszne,niezaangażowaneoglądactwozamieniłosięwszybkiwindows
shopping,śledzenietabloidów,podglądanieżyciacelebrytówitp.Poprzez
powszechnymonitoringwśledzeniecodziennychzdarzeńzaangażowałysię
teżróżneinstytucje,nietylkotepowołanedotakichdziałań.
Współczesnenaukihumanistyczneispołecznestarałysiętakzdiagnozo-
wanąsytuacjęwjakiśsposóbzdyskontować,podchodzącdoproblemuwi-
zualnościnaogółzwłasnejperspektywypoznawczej-kulturawizualnawy-
magałazmetodologizowaniaobrazowejdziałalności.Wostatniejdekadzie
ubiegłegowiekum.in.zasprawąnrewolucjicyfrowej”,naplanpierwszywy-
sunęłasięjednakkwestiaogólna:skierowanouwagęnaświatobrazów,który
wyraziścieujawniłsięnapowierzchniżyciaspołecznego,eksponującukryte
dotejporydlabadaczyznaczenia.Tooczywistenakierowanie,wpołowielat
dziewięćdziesiątychniemieckifilozof,historykiteoretyksztukiGottfried
Boehmokreśliłmianemzwrotuikonicznego(iconicturn),aamerykański
teoretykkulturyWilliamJ.T.Mitchell-zwrotuobrazowego(pictorialturn)
(Boehm2014:275-305;Mitchell1995;zob.także:Bachmann-Medick2012:
390-451).Obajcibadaczerozpoczęliniezależnie,wopozycjidodominującej
wówczasliunguisticturn,pracenadkształtowaniempodstawogólnejwiedzy
oobrazie,wydobywającejszczególnycharakterwizualności,alejednocze-
śnietoichdziałanieraczejpozbawionebyłoambicjibudowaniaodrębnej
dyscyplinynaukowej.
Boehm,jakibliskijegopoglądominnyniemieckibadaczHansBelting,
przekraczawswojejpracygranicehistoriisztuki,obajproponująotwarcie
nainnedyscypliny,zwłaszczaantropologię.Obrazjestdlanichnczymświę-
cejniżtylkoproduktempercepcji.Powstajejakowynikosobowejlubkolek-
tywnejsymbolizacji.Wszystko,copojawiasięwpoluspojrzenialubprzed
okiemwewnętrznym,możnanatejzasadzieukonstytuowaćlubzmienić
24
