Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Antropologiawizualna–wobecikonosfery
wobraz.Dlategopojęcieobrazu,jeślitraktujesięjepoważnie,możebyćosta-
tecznietylkopojęciemantropologicznym.Żyjemyzobrazamiirozumiemy
światywobrazach”(Belting2007:12-13).Obrazysąwięcsystemamisym-
bolicznymi,zakładającymiokreślonąwiedzęwsytuacjispołecznej,wktórej
komunikacjaikonicznajestistotnaikonkurujezkomunikacjąjęzykową.
Boehmowskateoriaobrazuwcentrumzainteresowaństawiapytanieoto,
jakobrazyfunkcjonująiwjakisposóbwytwarzająsobiewłaściwy,awięc
innyodjęzykowego,senswizualny(ikoniczny)wróżnychsferachkultury
iżyciacodziennego;całkowitaprzekładalnośćobrazunajęzyknaturalny
jest-jegozdaniem-niemożliwa.Inaczejmówiąc:istotnejestdlatejkon-
cepcji,wjakisposóbobrazmaterialny,awięczwiązanyzpewnąmaterią,
techniką,rozwijaswąmoc,swójsens-przyczymmaterialnośćrozumiesię
tunietylkowsensiefizykalnym,alejakopewnąwartośćkulturową,będącą
mediumprzedstawieniowymirozwijającąswąniematerialność2.Poddając
topytaniebadaniunaukowemu,Boehmopisujetenprocesbadawczyjako
krytykęobrazu(anienaukęoobrazie).Centralnąkategoriąjestturóżnica
ikoniczna-opierasięonanawspółistnieniuwobraziejegomaterialności
isensu,określarelacjęmiędzyobrazemjakocałościąajegoelementami,
aktywizującymispojrzenie,przyczymzmysłowysensobrazujestnieprze-
kładalny.Wszystkiemożliweobrazy,stwierdzaBoehm,ujawniająpowta-
rzającąsięstrukturę,tworzącąpewnecontinuum,naktórymwytwarzasię
stałyzwiązekmiędzyróżnymirzeczywistościami.nZmysłowośćdzianiasię
dziełaniemożebyćpoprostuoddzielonaodsensu,jakiwyłania”-stwier-
dzaBoehm.Udanaekfrazaobrazuopierasięwięcnakontraściefaktów(co
jestnaobrazie)iafektów(zmysłowedoświadczenie).Analizującnp.obrazy
Cézanne’a,Boehmzwracauwagę,żezamiastperspektywyfrancuskimalarz
wprowadzałkontrastbarwy,barwneplamy-możnajerozpoznawaćjako
jakościformalne(każdykolormaswojąformę)-takCézannebudowałob-
raz.Maonstrukturęmateriału,gdzieposzczególneelementysplatająsięze
sobąinapodstawietegosplotuwidaćjakpowstajezwiązekmiędzyposzcze-
gólnymielementamiicontinuum.Różnicaikonicznaniejestpozbawiona
treści,chodzituosemantykę,nietylkoosprawyformalne;różnicawska-
zuje-itopodejmujemywinterpretacji-żechodziteżokonkretnetreści,
np.uCézanne’amamynoweujęcienatury(naturaujawniasięwoscylacji
percepcjijakopewienproces).Podwzględemstrukturalnymwszystkieob-
razycechujepodzielnośćuwagi,którąkierujemynacontinuuminapięcie
2
OdwołujęsiędowypowiedziGottfriedaBoehmazamieszczonejnapłycieDVDdo-
łączonejdoksiążkiBoehm2014.
25
