Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
ŁukaszTischner
gółowościąjednostek–postanowień,obowiązkówiprzepisówprawnych,utrzymują-
cychsięnawetwbrewindywidualnejwoli.Przeciwnie,ichwyłącznymźródłemipodporą
możebyćtylkowyczucieprawaisłuszności,obyczaj,uczucie,charakter(ł)12.
Epopejajestnksięgą»świętą«,bibliąnarodu(ł)”13,wktórejwyrażasiępier-
wotne(właściwemomentowidziejowemujużtuwskazanemu,charakterystycz-
nedladanegonarodulubpewnejkultury)pojmowanieświatawjegototalności.
Wdziełoepickiejestzatemwpisanaświadomośćnnaiwna”–wschillerowskim
sensie.Bohaterowiesązadomowieniwswoimświecie.Zachowująnodczuwa-
ne”zasadyhonoru,szacunku,zaufania.Przyrodaichotaczająca,atakżekrąg
przedmiotów,zktórymisięstykają,tonietylkonmartweśrodki(ł)”,służące
zaspokojeniuichpotrzeb.Herosiodczuwajązniminżywy(ł)związek(ł)”14.
Weposieczęstoprzedstawianyjestczaswojny.Pozwalatozarysowaćwy-
raźnągranicęmiędzytym,coswoje,właściwedanejgrupieetnicznej,atym,co
wrogie,obce15.StanowegoświatanazywaHegelheroicznymwodróżnieniuod
idyllicznego.Niebrakujewnimbowiemsiłwrogich,sąonejednakrozpozna-
neiniemawśródnichpotęgnadrzędnychiniedosiężnych.Bogowie,którzy
mieszająsięwsprawyludzkie,właściwieniczymsięodZiemiannieróżnią.
Znamieniemboskościzdajesiętylkoniemoralność.Hegelsugeruje,żebogowie
to,byćmoże,zaledwiespersonifikowaneprojekcjepojęćmentalnych.Konflikty
międzynimisąnjakimśkomicznymzapomnieniem”oichnwiecznejnaturze”16.
Wszystkotowskazujenaistnieniepotęginadrzędnejwobecmieszkańców
Olimpu–konieczności,którawłaściwiepozostajepozaobszaremprzedstawia-
negoświata17.Fatumdoprowadzadostopniowegonwyludnianiasięnieba”18,
conapoziomierozwojuduchaodpowiadanarodzinomtragedii.
Nietzsche,piewcażywiołudionizyjskiego,podążyłtymtropemizaatakował
Homerowąiluzjęświataharmonii:
Gdziewsztucenapotykamynnaiwność”,tamwinniśmyrozeznaćnajwyższedziałanie
kulturyapollińskiej,którazawszewpierwmusiobalićpaństwotytanówizabićpotwory
izapomocąsilnychomamieńirozkosznychzłudzeńodnieśćzwycięstwonadjakąśstrasz-
nągłębiąpoglądunaświatinajpobudliwszązdolnościącierpienia19.
12G.F
13Tamże,s.397.
14Tamże,s.409.
15E.Mieletinski,dz.cyt.,s.333.
.Hegel,dz.cyt.,s.408.
16G.W.F
.Hegel,Fenomenologiaducha,przeł.A.Landman,Warszawa1963,t.2,s.333–353.
17Auerbachzauważa,żebohaterowieeposupozostająniezmienni–wieczniemłodzi.Jeśliumie-
rają,tostajesiętonagle,wkwieciewieku.Nieznająprzymusustarzeniasięipowolnegoumierania
(E.Auerbach,BliznaOdysa,[w:]tegoż,Mimesis.RzeczywistośćprzedstawionawliteraturzeZachodu,
przeł.Z.Żabicki,t.1,Warszawa1964).Zob.też:P
.Ricoeur,Symbolikazła,przeł.S.Cichowicz,
M.Ochab,Warszawa1986,s.201–205.
18G.W.F
.Hegel,Fenomenologia…,s.348.
19F
.Nietzsche,Narodzinytragedii,przeł.L.Stal,Warszawa1985(reprintwyd.z1907r.),s.34.
