Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
żenaszepostrzeganieiocenianiespołecznychzdarzeńpodporządkowane
jestpewnejregule,amianowiciestałejtendencjidobudowaniarównowagi
międzydziałaniemajegowynikiem.Mechanizmtenpozwalanautrzyma-
niewizjiświatajakomiejsca,wktórymrządzisprawiedliwość,nawetjeśli
faktyzdająsiętemuprzeczyć.Biedakówwinimyzaichnędzęlenistwem,
chorych–lekceważeniemzdrowia,ofiarywypadków–lekkomyślnością.
Ludzieoskłonnościachdomyśleniamagicznegozaniepowodzeniabliź-
nichlubwłasnewiniączarnekoty,pechoweliczbyitympodobnezja-
wiska.Religijnośćiwiarawżyciepozagrobowejestbardzopomocnawsy-
tuacjach,wktórychniesprawiedliwośćjestjawnadotegostopnia,żenie
możnaznaleźćżadnegodlaniejusprawiedliwienia.Mówisięwtedy,że
jesttoUniesprawiedliwośćwołającaopomstędonieba”.Tesłowaprzywra-
cajązaburzonyporządek;sprawiedliwościstaniesięzadośćjaknietu,to
wsferzejurysdykcjiSąduOstatecznego.Osobyniewierzącewsprawiedli-
wośćniebieskąaniwczarnekoty,ufająsprawiedliwościhistorii,sądowi
przyszłychpokoleń,któreuczciwychwyniosą,azłychpotępią.Naturalna
ludzkaskłonnośćdoratowaniawizjisprawiedliwegoświatazawszelką
cenę(cenątąnierzadkobywająpoważnezaburzeniapercepcjirzeczywi-
stości)wynikazfaktu,żesprawiedliwośćjestwarunkiempoczuciasensu,
awkonsekwencjiwarunkiemkonstruktywnegodziałaniawotaczającej
rzeczywistości,pozwalanastawianiesobiecelówidążeniedonichwbrew
niepowodzeniomitrudnościom,utrzymujewreszcieludziwprzekonaniu,
żeonirównieżmusząpostępowaćzgodniezzasadami,gdyżprędzejczy
późniejsamizostanąosądzeni.OdkrycieLernerajestnaukowąeksplika-
cjązjawiskaobserwowanegowkażdymspołeczeństwieiwkażdymczasie.
Wiarawsprawiedliwyświatniejestwynalazkiemjakiejśkonkretnejcywili-
zacjiczyepoki.Pojawiałasięniezawodniewrazzpojawieniemsięspołecz-
nościludzkiejizawszebyłaistotnymwarunkiemszczęśliwejegzystencji.
Najstarszetekstykulturyzawierająideęsprawiedliwościjakozasadyko-
smicznegoładuisensużycialudzkiego:TekstyPiramidiTekstySarkofagów
czyStaryTestament,atakżewiększośćstarożytnychkosmogoniiwskazują
sprawiedliwośćjakofundamentpodstawowegoładu.Egipskazasadaczy-
nieniaMaat,naprzykład,narzucanafaraonaobowiązeksprawiedliwego
postępowaniaiczuwanianadsprawiedliwymżyciemswoichpoddanych.
Załamaniesięsprawiedliwościwśródludzigrozikosmicznąkatastrofą:za-
łamaniemsięporządkuświatawyznaczonegoregularnymiwschodamiiza-
chodamisłońcaiwylewamiNilu.WBibliiwagęsprawiedliwościilustruje
słynnaprośbakrólaSalomonaskierowanadoBoga.Młodywładcaniepo-
prosiłobogactwaaniosukcesypolityczne,nieżądałteżdługiegożycia
izdrowia,wzamianzatotakieotosłowaskierowałdoBoga:UDajprzeto
11
