Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Historiaterminu
15
Jednązkoncepcjiwyjaśniającychniezauważaniemobbingujestteoria
zagłuszanejgrupyCherisKramarae’a,któratwierdzi,żeuwrażliwienie
społecznenapewneproblemyjestprocesemjęzykowym,polegającymna
pojawianiusięwpotocznymsłownikusłów,przypomocyktórychdoświad-
czeniadotądniemająceswojejnazwy,stająsięmożliwedowyartykułowania
idziękitemuwidoczne4.Procestenjestwistocieprzełamaniemobowiązują-
cegodyskursugrupdominujących.Doświadczeniamniejuprzywilejowanych
komunikacyjniegrup,obecnewzakamarkachspołecznejświadomości,stają
siędostępnewreprezentacjiświataspołecznegowłaśniedziękiwprowa-
dzeniudodyskursunarzędzijęzykowychodpowiednichdojegowyrażenia.
Wtensposób,twierdziKramarae,wpoluzainteresowanianaukspołecznych
iprawodawstwapojawiłysiętakiezagadnienia,jakseksizmczymolestowanie
seksualne.DlapodkreśleniawagijęzykawtymprocesieKramaraeużywa
terminuHzagłuszanie”,abywskazać,żeprzyczynanieobecnościwspołecz-
nejświadomościpewnychdoświadczeńnieleżywichfikcyjnejnaturze,czy
marginalnymznaczeniu,leczwobiektywnymbrakumożliwościwyrażenia
ichsłowami.
Zupełnieinnąodpowiedźnapytanieoźródłamobbinguznaleźćmoże-
mywrefleksjipsychologiipozytywnejlubutakichmyślicielijakKonrad
Lorenz5,któryjakopierwszyużyłtegoterminuwodniesieniudopewnego
typuagresjiwśródzwierząt.Lorenz,wksiążcepodznamiennymtytułem
HRegresczłowieczeństwa”,napisał,żewspółcześniludziesądelikatniejsi
niżichprzodkowie,łatwiejichzranićorazżestałeoczekiwanieodżycia
sukcesuiprzyjemnościuczyniłoichbezbronnymiwobeccierpienia.Wtej
perspektywiemobbingjawisięjakowytwórludzkiejsłabości,nowareakcja
nastarezjawiska.Zracjinaszejułomnościwyodrębniłsięjakofigurawpolu
percepcjispołecznej,choćzawszebyłwspołecznymdoświadczeniuobecny.
WpodobnymduchuwypowiadasięMartinSeligmann6,czołowyprzed-
stawicielpsychologiipozytywnej,twierdząc,żedramatycznywzrostzacho-
rowańnadepresję,obserwowanywspółcześniewStanachZjednoczonych
jestparadoksalnymefektemcieplarnianychwarunków,jakietworzycywili-
zacjawbogatychdemokracjach.Szczególneznaczeniemająnowemetody
wychowywaniadzieciimłodzieży,wktórychdominującymelementemjest
właśnieochronaprzedstresem,cierpieniemiporażką.
4
Ch.Kramarae,Womenandmenspeaking.Frameworksforanalysis,NewburyHouse,
Rowley,MA,1981.
5
K.Lorenz,Regresczłowieczeństwa,PIW
,Warszawa1986.
6
M.Seligman,E.Walker,D.Rosenhan,Psychopatologia,ZyskiS-ka,Warszawa2003,
s.271.
