Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
środowiskanaturalnego.Wtejmierzemożnazauważyćpewnąprawidłowośćewo-
lucjiantroposfery,którapoczątkowosłużyłaprawiewyłącznieochronieżycialudzi
zwłasnejgrupy,następnietaochronarozciągniętazostałanawybranegatunkizwie-
rzątiroślin,adziśostatecznierozciągasięnawszystkieżyjącewstanienatury
zwierzętaiwiększośćroślin.Sytuacja,wktórejprawodoochronyswegożyciaiin-
teresówotrzymujątakżeroślinyizwierzętaniejest,jaksięwydaje,wynikiemja-
kiejśszczególnejpraktycznejpotrzeby(choćtakąpotrzebęzpewnościątakżemożna
wykazać)rodzajuludzkiego,alewłaśniewynikiemdominacjiorientacjibiofilnej
wekosferze.
Współczesnaantropologiazajednązcechzjawiskkulturowychuznajetakżeich
rolęadaptacyjną,przystosowującączłowiekadośrodowiskanaturalnego.Właśnie
zdolnośćdowytwarzaniakulturyczynizniejnarzędzieadaptacjidozastanegośro-
dowiska,poszczególnekulturylokalnestanowiąwyrazdostosowaniaspołeczności
do„konkretnegośrodowiskanaturalnego”
21.Należyzauważyćpewnąprzewrotność
takiegosposobumyślenia:człowiekbowiemniemusisięprzystosowywaćdoswego
środowiska,podobniejakzwierzętadoswojego.Wtymznaczeniuraczejnależałoby
uznać,iżkulturastwarzaczłowiekowimożliwośćopanowanianiszekologicznych,
dofunkcjonowaniawktórychniejestbiologicznieprzystosowany.Iprzytakimuję-
ciuproblemuistniejeopozycjanatura–kultura.Niepodzielamjednakobawneona-
turalistów,wieszczącychnieuniknionykoniecludzkościzracjinadmiernegoode-
rwaniasięodnaturalnychkorzeni.
Orientacjabiofilna,choćjestnaturalnadlawszystkichludzi,niezawszeznajduje
wyrazwichpostępowaniu.Zresztąwymagaonatakżeintelektualnegowsparcia.
Okazujesię,żeniejesttotakieproste.Weźmynaprzykładciągnącesięodwieków
sporyodopuszczalnośćaborcjiczynawetstosowaniaśrodkówantykoncepcyjnych.
Jestzatemuzasadnionypogląd,iżwsystemachprawnych,religijnychimoralnych
życiejestchronionetylkodeklaratywnie,gdyżistniejąsytuacje,gdysystemyrezy-
gnująztakiejochrony.Chodzituzwłaszczaostanwojnyorazprzyzwolenienawy-
konywaniekaryśmierci,cosprowadzasięwłaśniedousprawiedliwionegoiroz-
grzeszanegozabijania.Zapewnewdziejachludzkościniebyłotakiegomomentu,
iprawieżadnejkultury(pozanp.dżinistami),wktórychżyciebyłobywartością
podlegającąochroniewkażdymmiejscuiczasie.JakzauważaCarlSagan„przecież
hodujemyzwierzęta,abyjejeść;wycinamylasy;zanieczyszczamyrzekiijeziora
wtakimstopniu,żeumierajątamryby;zabijamyjelenieiłosiedlasportu,lamparty
dlafuter,awielorybydlanawozu;wwielkiesiecinatuńczykichwytamyszamocące
siędelfiny;zabijamypałkąmałefoczki;codzieńpowodujemywyginięciejednego
gatunku.Wszystkietezwierzętasątaksamożywe,jakimy.Chronimynieżycieja-
kotakie,leczżycieludzkie”
22.
Zatemnaszeprawodawstwoimoralnośćpróbującchronićżycieludzkiejakby
zapominały,żeżycieniezaczynasięwmomenciepoczęciaaniteżniekończy
wchwiliśmierciorganizmu.Życietoproces,któryzapoczątkowanyzostałjakieś
———
———
—
21E.Nowicka,Podstawowepojęciaantropologii.W:Wprowadzeniedopedagogiki.Wybórtek-
stów,podred.T.JaworskiejiR.Lepperta,Wyd.Impuls,Kraków1996,s.229.
22C.Sagan,Miliardy,miliardy.Rozmyślaniaożyciuiśmierciuschyłkutysiąclecia,przekład
K.Bober,Wyd.PrószyńskiiS-ka,Warszawa2001,s.165.
25
