Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
moralneustalałwyłącznieczłowiek.Możnaspotkaćsiętakżezopinią,jakobysta-
nowiskoSpencera,iżzasadąmoralnąjestprawoprzeżywaniajednosteknajsilniej-
szychinajlepiejprzystosowanych,jestwyrazemscjentystycznegostanowiska
wetyce.Najogólniejrzeczujmując,stanowiskotakiezakłada,żekryteriamoralne
dadząsięwyprowadzićzprawnatury,cowtymprzypadkuoznaczaćmiałowypro-
wadzanieichwprostzprawewolucji,jakiejzdaniemSpencerapodlegawszystko,co
istnieje.WnaszychwarunkachwyrazemtakiegostanowiskajestekofilozofiaHen-
rykaSkolimowskiego,zakładającaewolucjęcałejrzeczywistości,awrazznią
iczłowieka.
Wtymkontekścieuwidaczniająsiębiologicznedeterminantymoralności.Zmia-
nyjednostkoweniepowodująistotnychzmianpopulacji,alezależnośćodwrotna
jestczymśoczywistym.To,coważnedlajednostekzawszejestmniejistotneodte-
go,coważnedlapopulacji.Moralnośćspełniałabywięcfunkcjęspajającązbiór
„konserwatywnie”zorientowanychjednostekwdynamicznącałość–populację.
Wprzyrodzieistniejewieletakichbiologicznychmechanizmów,bowłaśniedzięki
nimistniejątkankiiwyższeorganizmy.Napoziomiekomórkowymorganizmjest
owielebardziejjednorodnyniżnapoziomietkankowym,copozwalaszukaćanalo-
giizżyciemspołecznym,wktórymróżnicepomiędzyosobnikamisądalekomniej-
szeniżpomiędzykulturami.ZauważyłtojużFrançoisJacobpiszącotym,żeżywa
komórkajestwpewnymsensiesamowystarczalnagenetycznie,gdyżma„technicz-
ne”możliwościrealizacjiprogramugenetycznegozapisanegowsobie.Podobniejest
iwżyciuspołecznym.Wkażdejkulturzeistniejągotoweinformacje,służąceodtwa-
rzaniuirozwojowipopulacji,anadtoskutecznemechanizmyskłaniające,anawet
wręczzmuszającejednostkidookreślonegozachowania,zgodnegoztymiinforma-
cjami.Tegotypurozważaniaskłaniająwielunaukowcówdoformułowaniapoglą-
dówwskazującychnasposóbrozwojukulturyanalogicznydoewolucjibiologicznej.
NajbardziejznanąjestkoncepcjaRichardaDawkinsa,zaprezentowanawjegogło-
śnejpracySamolubnygen
10.Wnaszymkrajuzdeklarowanymzwolennikiempoglą-
dówDawkinsajestMariuszBiedrzycki,propagującytezęoidentycznychmechani-
zmachrozwojuspołeczeństworazewolucjibiologicznej.Takjakelementarnąjed-
nostkąinformacjibiologicznejjestgen,takwkulturze„mem”
11.Związekpomiędzy
ewolucjąbiologicznąaprzebiegiemprocesówspołecznychwydajesięwięcwysoce
prawdopodobny.Obaprocesywymagająbowieminformacjiwyjściowej,któraza-
pewniatrwanieipowielanieistniejącychsystemów,orazdopływuenergiiwe-
wnętrznejizewnętrznejdorealizacjiprogramu,któryjestzawartywtejinformacji.
Nigdyniejestjednaktak,abyefektkońcowy,jakimjestnowonarodzonyosobnik,
byłidentycznyzzapisemgenetycznym,jakizawieraDNAzarodka.Jużzchwiląza-
początkowaniaprocesukształtowaniasięosobnika,podlegaonrozmaitymwpły-
womśrodowiskowym,któredostosowujągowjakimśstopniudowarunkówoto-
czenia.Fenotypjestwięczawszetylkopewnąrealizacjąpierwotnegozapisugene-
tycznego.Napoziomiejednostekfenotypulegamodyfikacjomprzezcałeżycie.Po-
———
———
—
10Zob.R.Dawkins,Samolubnygen,przekładM.Skoneczny,Wyd.PrószyńskiiS-ka,Warszawa
1996,s.262-278.
11Zob.M.Biedrzycki,Genetykakultury,Wyd.PrószyńskiiS-ka,Warszawa1998.
21
