Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czyistniejepostępmoralny?
Tojestjedenaspektzagadnienia–dotyczącyewolucji
przekonańmoralnych.Drugi,ważniejszy,dotyczyrealnej
praktyki.Pytaniebrzmi:czyzpokolenianapokolenieje-
steśmylepsipodwzględemmoralnym?Rzeczjasna,nasze
postępowaniewdużejmierzewyznaczonejestprzeznasze
przekonaniaizpewnością,jeśliprzyłożymyaktualnemiarydo
postępowanianaszychprzodków,tookażemysięwporówna-
niuznimiprawdziwymikolosami.Przecieżonibiliswojeżony
idzieci,fatalnietraktowalizwierzęta,ludzioinnymkolorze
skóryuważalizacośzdecydowaniegorszegoodnichsamych.
Niemożemyichztegopowodupotępiaćtaksamo,jakdziś
potępiamyosobyrobiącetakierzeczy,boprzecieżspołeczne
normyiobyczajebyły,jakiebyły.Niemniejjednakcałespołe-
czeństwaiepokimożemyuważaćzastojącemoralnieniżejod
nas,podobniejakstałyniżejpodwzględemwiedzyitechniki.
Takiesą,jaksięwydaje,powszechneprzekonaniawkwe-
stiipostępumoralnego.Niesąonejednakżedokońcaspójne
iniedokońcaczujemysięznimidobrze.Przedewszystkim
naszaświadomośćhistorycznajesttaksilnieukształtowania
itakmocnowierzymy,żewszystkieobszaryludzkiejdzia-
łalnościsąefektemnigdyniekończącychsięprocesówdzie-
jowych,żenaszepoczucie,iżznaleźliśmysięnaostatnim
etapierozwojuideimoralnychnaintelektualnympoziomie,
samiocenimyraczejjakonaiwne.Ponadtoztegosamego
powodujesteśmybardzowyczuleninabłędyanachronizmu,
awięcocenianieprzeszłościwedlenaszychwspółczesnych
kryteriów.Wynikającaztegopowściągliwość(wzmocnio-
najeszczeprzezpozytywistyczneprzekonanie,żedohistorii
21
