Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
łącznietecechykonotacyjne,któremająoparciewinnychczynnikachniżety-
mologia.
Przyjmujęjakodyrektywęmetodologicznąanalizowaniekonotacjiwyrazów
wramachjednegopolaleksykalno-semantycznego.Konotacjetezechcęzesta-
wiaćzich—częstopowszechnieznaną—etymologią.Samterminnetymologia”
rozumiemprzytymdośćszeroko,jakonaukęopochodzeniuipierwotnymzna-
czeniuwyrazów,przyczymchodziminietylkoowyrazyniemotywowanesensu
stricto(tj.wyrazyonieprzejrzystejbudowiesłowotwórczej),któretradycyjniesą
przedmiotemetymologii(EJO1993:137),aletakżeotakiewyrazyoprzejrzystej
budowiesłowotwórczej,którychznaczeniasłowotwórczeileksykalneniesąze
sobątożsame.
WedługEncyklopediijęzykoznawstwaogólnego(EJO1993:37)nobjaśnienie
etymologicznewyrazuuważasięzazadowalające,jeślisiępokazujejegobu-
dowęirozwójznaczeniowynatlegramatykihistoryczno-porównawczejrodziny,
doktórejdanyjęzyknależy.Wwypadkuwyrazówniemotywowanychszukasię
ichodpowiednikówwjęzykachpokrewnychorazrekonstruujepierwotnąpostać
ipierwotneznaczenie”.Niezawszewystarczatojednak,abywyjaśnićzacho-
dzącewznaczeniusłowaprocesyizmianysemantyczne(wtymszerokąmeta-
foryzacjęisymbolizację).Pomocnamożetubyćetymologiawyrazu:odnalezie-
niemożliwienajstarszegordzenia,zrekonstruowaniejegongniazdaetymologicz-
nego”izestawieniecechsemantycznych,któretenrdzeńwnosidoposzczególnych
słówwróżnychjęzykach(Mazurkiewicz1988).Zakładam,żecechywyodręb-
nionepodczasanalizyetymologicznejwjakimśzakresieznajdująswojeodbicie
wkonotacjizarównopojedynczychwyrazów,jakigrupwyrazówwspółtwo-
rzącychpolaleksykalno-semantyczne.Tozadaniezamierzampodjąćwswoich
analizach.
Rezygnujęjednakwtymmiejscuzsamodzielnychdociekańetymologicznych,
poprzestającnainformacjachdostarczanychprzezpodstawowesłownikietymolo-
giczne,koncentrujęsięzatonandiachronicznymwidzeniuteraźniejszości”.
Związekmiędzyetymologiąakonotacjąpokażęnajpierwnanazwachka-
mieni.Chcędokładnieprzeanalizowaćzwłaszczarelacjemiędzyetymologiąiko-
notacjąwpolszczyźnieogólnejiludowejwpolunazwkamieni:kamienia,skały,
głazuikrzemieniaoraztylkoludowych:kamieniapiorunowego,białegokamie-
niaizłotegokamienia.Takiebadanieporównawczepozwalawtokuanalizyety-
mologicznejwyodrębnićcharakterystycznecechywspólnedlawszystkichnazw
należącychdojednegopolaleksykalno-semantycznegoorazcechyizolowane,ty-
powetylkodlapojedynczychnazw.Analizaludowychkonotacjiiporównanie
cechkonotacyjnychzcechamiwyodrębnionymiwtokuanalizyetymologicznej
prowadzidowniosku,żecechyuchwyconewanalizieetymologicznejsąkontynu-
owanewszerokorozumianymznaczeniusłowanapoziomiecechkonotacyjnych,
